روان‌ورز | همایون فلاحی

در این نوشته به بررسی روند شکل‌گیری علم روان‌شناسی و معرفی روان‌شناسان مطرح و تأثیر فیلسوفان مهم در ادوار مختلف تاریخی می‌پردازیم.

علم روان‌شناسی دارای تاریخچه‌ای طولانی و مهم است. این علم به مطالعۀ رفتار انسان و ذهن او می‌پردازد. روان‌شناسی به‌عنوانِ یک رشتۀ علمی مستقل در اواخر قرن ۱۹ میلادی ظهور کرد. اما ریشه‌های آن به زمان‌های بسیار قدیم‌تر برمی‌گردد. پیش از قرن ۱۹، روان‌شناسی بیشتر ماهیت فلسفی داشت تا تجربی و علمی.

قرن ۲۰ میلادی شاهد ظهور و گسترش چشمگیر روان‌شناسی به‌عنوانِ یک رشتۀ علمی بود. در نیمۀ دوم قرن ۲۰ میلادی، رشته‌های تخصصی متعددی در علم روان‌شناسی پدیدار شدند؛ روان‌شناسی شناختی، روان‌شناسی اجتماعی، روان‌شناسی تربیتی و روان‌شناسی صنعتی از جملۀ این شاخه‌های تخصصی هستند.

همچنین روش‌های تحقیق و آزمایش در روان‌شناسی به‌سرعت گسترش یافت و روان‌شناسی به‌عنوانِ یک علم تجربی مورد توجه بیشتری قرار گرفت. امروزه روان‌شناسی یکی از پرکاربردترین علوم در زمینه‌های مختلف از جمله سلامت، تعلیم و تربیت، کار و صنعت محسوب می‌شود.

در ادامه، به بیان سیر تاریخی روان‌شناسی در ایران می‌پردازیم. در ایران نیز روان‌شناسی ابتدا جنبۀ پزشکی و فلسفی داشته و سپس به‌صورتِ یک رشتۀ مستقل درآمد. سیر تاریخی روان‌شناسی در ایران را می‌توان به چند دوره تقسیم کرد:

دوران اسلامی
در این دوره، اندیشمندان به مطالعات روان‌شناختی پرداختند. آثاری از پزشکان و فیلسوفان ایران باستان مانند ابوعلی سینا در زمینۀ روان‌شناسی وجود دارد.

دوران معاصر

– نخستین بار در سال ۱۳۱۷ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران رشتۀ روان‌شناسی را راه‌اندازی کرد.

– در سال ۱۳۴۵ نخستین مرکز مشاورۀ دانشجویی تأسیس شد.

– در دهۀ ۱۳۵۰ تعداد دانشجویان و اساتید روان‌شناسی افزایش یافت.

– از دهۀ ۱۳۶۰ تاکنون رشد چشمگیری در تحصیل و تدریس روان‌شناسی در سطوح مختلف صورت گرفته‌است.

– در سال ۱۳۷۰ انجمن روان‌شناسی ایران تأسیس شد.

در پایان، اگر بر این باور هستید که جای فیلسوف، راون‌شناس یا مکتب فکری در این نوشته خالی است، خوشحال می‌شویم که با ما به اشتراک بگذارید.