ژانر ابرقهرمانی در طول تاریخ سینما دستخوش تحولات بسیاری شده تا به جایگاه امروز خود دست پیدا نماید و تبدیل به یکی از سودآورترین شاخه‌های سرگرمی بشود.

چه جزوی از طرفداران ژانر ابرقهرمانی باشید یا از مخالفین آن، نمی‌توانید این واقعیت را نادیده بگیرید که با یکی از محبوب‌ترین و سودآورترین ژانرهای تاریخ سینما طرف هستیم که طی چند دهه گذشته حسابی رشد پیدا کرده و خیلی بعید به نظر می‌رسد که روزی شاهد پایان کار آن باشیم. ژانری که اگرچه از قرن گذشته سر در آورده اما امروزه به جایگاه منحصر به فردی رسیده و برخی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را رقم زده که گاهاً این مدیوم را از ورشکستگی نیز نجات داده است.

فیلم‌های ابرقهرمانی شاید که تنوع و تاریخچه‌ای همانند ژانرهای اکشن، کمدی و وسترن نداشته باشند اما با این حال در طی چند دهه گذشته فیلم‌های متعدد و جذابی حول محور آن ساخته شده که انتخاب بهترین‌هایش را به امری سخت و چه بسا نشدنی تبدیل شده است. با این حال در سری مقالاتی خواندنی و سرگرم‌کننده از کولایدر به سراغ ۵۵ فیلم از ژانر ابرقهرمانی رفته تا بهترین‌هایش را رتبه بنده نماییم. در ادامه با قسمت اول همراه شما خواهیم بود.

۵۵. فیلم X-Men: First Class محصول سال ۲۰۱۱

بدون شک باید گفت که سری فیلم‌های مردان ایکس به لطف برنامه‌های عجیب و غریب و ناامید کننده کمپانی فاکس یکی از پرفراز و نشیب‌ترین فرنچایزهای سینمایی به شمار رفته‌اند که مشخص نیست استودیو مارول دچار همان اشتباهات خواهد شد یا خیر!

فرنچایزی که در ابتدای دهه ۲۰۰۰ کار خود را آغاز کرد و در سال ۲۰۱۱ میلادی با فیلم X-Men: First Class تصمیم به ریبوتی گرفته شد که از بازیگرانی کاملاً جدید و جوان بهره می‌برد. حضور بازیگرانی نظیر مایکل فاسبندر، جنیفر لارنس و جیمز مک‌آووی سبب شد تا روح تازه‌ای به این مجموعه فیلم‌های خسته و از پا افتاده دمیده شود که اثری بسیار سرگرم‌کننده و وفادار به دنیای کمیک به شمار می‌رفت. X-Men: First Class با وجود معدود اشکالاتی که داشت اما سکوی پرتاب ارزشمندی به شمار می‌رفت تا چند سال بعد زمینه را برای ساخت یک دنباله مهیا نماید که از آن به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ ژانر ابرقهرمانی یاد شده که از قضا مفهوم سفر در زمان را به نحو احسنت نمایش داده است.

۵۴. فیلم Batman Forever محصول سال ۱۹۹۵

شوالیه تاریکی شهر گاتهام مسیر سختی را طی کرده تا به جایگاه امروز خود در سینما دست پیدا کرده باشد. شخصیتی که پس از پایان کار تیم برتون و تا پیش از روی کار آمدن کریستوفر نولان از فیلم‌های به شدت ضعیف و مبتذلی بهره می‌برده است.

یکی از همین فیلم‌ها که مردم علاقه چندانی به آن نداشته و در عین حال نمی‌توان آن را یک فاجعه به تمام معنا خطاب کرد، Batman Forever با نقش آفرینی ستارگانی همچون وال کیلمر، تامی لی جونز، جیم کری و نیکول کیدمن نام دارد که خوشبختانه فرسنگ‌ها از اثری مبتذل و توهین آمیز همچون Batman & Robin بهتر ظاهر شده است. اگر با ذره‌بین به جان Batman Forever نیفتاده و اشکالاتش را برجسته نکنیم، از بتمن جوان و خشن آن و شخصیت‌های شرور جذابش می‌توانیم لذت کافی را ببریم که آن را تبدیل به یکی از آثار قابل قبول کلاسیک بتمن در سینمای امروز کرده است.

۵۳. فیلم !Shazam محصول سال ۲۰۱۹

شخصیت شزم یکی از منحصر به فردترین و دوست داشتنی‌ترین ابرقهرمانان دنیای کمیک محسوب می‌شود که در صورت استفاده درست از پتانسیل‌هایش می‌تواند مخاطبین سینمایی خود را راضی نگه دارد؛ رویکردی که تا حدودی در قبال فیلم Shazam رعایت شده است.

ساخته سال ۲۰۱۹ دنیای سینمایی پیشین دی‌سی غافلگیری جذابی بود که از حال و هوای تیره و تاریک فاصله گرفت و روایتی کمدی و جذاب را به ارمغان آورد تا جنبه متفاوتی از دنیای ابرقهرمانی را به معرض نمایش بگذارد. این که پسری جوان با بر زبان آوردن یک کلمه بتواند به ابرقهرمانی در حد و اندازه سوپرمن تبدیل شود، قطعاً رویای هر یک از ما دوست داران ژانر ابرقهرمانی محسوب می‌شود که !Shazam آن را به تصویر کشید و نتیجه قابل قبولی هم در پیش داشت. البته که این رویکرد در قبال دنباله آن بی‌نتیجه ماند و با یکی از بدترین و ناامیدکننده‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۲۳ میلادی طرف شدیم که حتی طرفداران فیلم نخست را نیز خشمگین نموده است.

۵۲. فیلم Spider-Man: Homecoming محصول سال ۲۰۱۷

مرد عنکبوتی یکی از محبوب‌ترین ابرقهرمانان تاریخ مدیوم کمیک به شمار می‌رود که حتی بدترین فیلم و بازی‌های ویدیویی ساخته شده حول محور آن نیز همچنان با استقبال قابل توجهی از سوی طرفدارانش روبرو شده است. شخصیتی که تنها در عرض ۲ دهه ۳ بار فیلم‌هایش ریبوت شده است!

آخرین ریبوت به حضور مرد عنکبوتی با نقش آفرینی تام هالند در دنیای سینمایی مارول مربوط می‌شود که فیلم‌های اختصاصی‌اش با Spider-Man: Homecoming آغاز شده است. اثری که برای نخستین‌بار یک پیتر پارکر نوجوان را به معرض نمایش گذاشته که با دغدغه‌های دوران بلوغ دست و پنجه نرم می‌کند و در عین حال وابستگی شدیدی به تکنولوژی‌های تونی استارک از خود نشان داده است. انرژی دیوانه‌وار تام هالند سبب گشته تا مرد عنکبوتی متفاوتی را شاهد باشیم که شاید از میزان درام آثار توبی مگوایر و اندرو گارفیلد برخوردار نباشد اما با این حال می‌تواند مفهوم سرگرم‌کنندگی را به بهترین شیوه ممکن نمایش داده و زمینه را برای آغاز ۳گانه‌ای قابل قبول مهیا نماید.

۵۱. فیلم RoboCop محصول سال ۱۹۸۷

۳ دهه پیش ژانر ابرقهرمانی به مانند امروز شناخته شده و همه گیر نبود و به طبع هر فیلمی از شانس موفقیت تمام و کمالی بهره نمی‌برد. مسئله‌ای که موفقیت و ماندگاری فیلم RoboCop را بیش از پیش پراهمیت جلوه می‌دهد.

در حالی که باقی دنباله‌های این فرنچایز یکی پس از دیگری ناامید کننده و فاجعه آمیز ظاهر شدند اما فیلم نخست به مانند یک گوهر نایاب می‌باشد که ارزش آن را امروزه می‌توان بیش از پیش درک کرد. ترکیبی ایده‌آل از المان‌های اکشن، علمی تخیلی و کمدی که رستگاری یک مرد نابود شده را به معرض نمایش گذاشته و عدالت‌جویی او را با عناصر انتقام‌جویانه ترکیب کرده تا نتیجه‌ای جذاب و سرگرم‌کننده را پدید آورده باشد که پس از گذشت این همه سال ذره‌ای از جذابیت و تازگی آن کاسته نشده است. نکته جالب ماجرا در این است که RoboCop به شدت روایتی خشن و تیره و تاریک داشته که امروزه ژانر ابرقهرمانی از نبودش رنج می‌برد! مسئله‌ای که می‌تواند برای دوست داران جوان ژانر ابرقهرمانی از حائز اهمیت برخوردار باشد تا به تماشای این اثر ارزشمند پرداخته و حسابی به وجد بیایند.

۵۰. فیلم Darkman محصول سال ۱۹۹۰

در حالی که بسیاری از دوست داران ژانر ابرقهرمانی تصور می‌کنند که سم ریمی با ۳گانه مرد عنکبوتی به این حوزه ورود کرده اما باید بدانید که نخستین‌بار در سال ۱۹۹۰ میلادی او سکان هدایت یک فیلم با المان‌های ابرقهرمانانه را بر عهده گرفته است.

این فیلم جذاب و دیدنی Darkman نام دارد که از لیام نیسون در قامت قهرمان خود بهره برده است. اثری کاملاً اورجینال که اقتباسی از هیچ کمیکی نبوده و سم ریمی شخصاً داستان آن را خلق کرده است. داستانی تیره و تاریک حول محور مرد مظلومی که مورد آزمایش‌های مرگباری قرار گرفته و ظاهر خود را از دست داده تا به قدرت‌های فرابشری دست پیدا نماید و از آن‌ها برای گرفتن انتقام استفاده نماید. Darkman شاید که امروزه روایتی کلیشه‌ای و سکانس‌های اکشن تاریخ مصرف گذشته‌ای داشته باشد اما به صورت کلی اثری متفاوت و تکرار نشدنی در ژانر خود به شمار می‌رود که قطعاً نظر مثبت شما را جلب خواهد کرد.

۴۹. فیلم Man of Steel محصول سال ۲۰۱۳

آغاز یک دنیای سینمایی امری سخت و دشوار به شمار می‌رود که استودیو مارول در سال ۲۰۰۸ میلادی با Iron Man آن را به نحو احسنت محقق کرد و راه را برای ساخت ده‌ها فیلم و سریال دیگر مهیا نمود. امری که استودیو دی‌سی برای سال‌ها در انجام آن با مشکلاتی اساسی دست و پنجه نرم کرده است.

زک اسنایدر در سال ۲۰۱۳ میلادی تصمیم گرفت تا با فیلم Man of Steel بالاخره دنیای سینمایی دی‌سی را آغاز نماید. اثری که هنری کویل را در قامت قدرتمندترین ابرقهرمان تاریخ دنیای کمیک یعنی سوپرمن قرار می‌داد تا برای نخستین‌بار روایتی بسیار تیره و تاریک همچون آثار کریستوفر نولان را در پیش بگیرد؛ تصمیمی که موجب شد تا جنگی تمام نشدنی میان طرفداران ژانر ابرقهرمانی در گرفته و بسیاری آن را دوست داشته و بسیاری دیگر از آن تنفر داشته‌اند. با این حال نمی‌توان نکات ارزشمند Man of Steel را نادیده گرفت که به نقش آفرینی تحسین برانگیز هنری کویل، سکانس‌های اکشن دیوانه‌وار (که نبرد پایانی هنوز هم در ژانر ابرقهرمان رقیبی برای خود نداشته است) و درامی قابل تحسین مربوط شده است. شاید که اگر دخالت‌های مدیران کمپانی برادران وارنر نبود، زک اسنایدر فرصت بهتری پیدا می‌کرد تا با برنامه ریزی و اصول از پیش تعیین شده، این دنیای سینمایی را گسترش داده و به طبع شاهد فرصت بیشتری برای نمایش سوپرمن هنری کویل باشیم که از پتانسیل‌های بسیاری بهره می‌برد.

۴۸. فیلم The Mask

اگر که خاطرتان باشد، باید بدانید که به صورت کلی سال ۱۹۹۴ میلادی یکی از بهترین دوران سینما محسوب می‌شد که میزبان ساخته شدن و پخش فیلم‌های ارزشمندی حتی در ژانر ابرقهرمانی بوده است. دورانی که از قضا جیم کری در آن پادشاهی می‌کرد.

او در این سال با ۳ فیلم به استقبال طرفدارانش آمد که همگی به موفقیت‌های بزرگی دست یافتند. آثاری به نام‌های The Mask، Ace Ventura: Pet Detective و Dumb and Dumber که هر یک فروش قابل توجهی را در گیشه رقم زدند. با این حال هیچکدام از آن‌ها به اندازه The Mask منحصر به فرد جلوه نکرده که پس از گذشت چندین و چند سال همچنان حال و هوای دیوانه‌وار خود را برخوردار بوده و هر مخاطبی با هر سن و سالی را به وجد می‌آورد. این که بتوانید یک ماسک مرموز را بر صورت گذاشته و به موجود همه فن حریف و غیرقابل کنترلی تبدیل شوید که می‌تواند یک شهر را به هرج و مرج دچا نماید، نمایش جذابی بود که در آن زمان حسابی گل کاشت و یکی از آثار کلاسیک و فراموش نشدنی ژانر خود لقب گرفت.

۴۷. فیلم The Rocketeer محصول سال ۱۹۹۱

فیلم The Rocketeer نمونه بارز نمایش داستانی علمی تخیلی می‌باشد که هیچ نیازی به مباحث آینده نگرانه نداشته است. یک اثر به شدت تماشایی و جذاب که از کلیشه‌ها و المان‌های تکراری امروز ژانر ابرقهرمانی بویی نبرده و قطعاً مخاطبین جوانش را شگفت‌زده خواهد کرد.

فیلمی ابرقهرمانی در بستری از تاریخ و جنگ جهانی دوم حول محور خلبان نیروی هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا که در نبرد با نیروهای نازی به دستگاهی دست پیدا می‌کند که می‌تواند توانایی پرواز را برای وی محقق کرده تا روایت ساده نبرد خیر و شر را به شکلی سرگرم‌کننده به تصویر بکشد. The Rocketeer به حدی از روایتی متفاوت و دوست داشتنی بهره برده که فارغ از جلوه‌های بصری تاریخ مصرف گذشته‌اش می‌تواند به مانند جواهری گم شده در سینمای امروز تصورش کرد که مخاطبین خسته از ژانر ابرقهرمانی را در بهت و حیرت فرو می‌برد.

۴۶. فیلم Chronicle محصول سال ۲۰۱۲

آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که چه می‌شود اگر ژانرهای ابرقهرمانی و ترسناک را با یکدیگر ترکیب نماییم؟ نتیجه ما را با اثری تحسین شده به نام Chronicle آشنا می‌کند که از تکنیک “ویدئوی پیداشده” بهره برده تا یکی از بهترین فیلم‌های ژانر خود در تمام دوران لقب بگیرد.

اثری حول محور ۳ جوان که به قدرت‌های فرابشری دست پیدا کرده و برخلاف کلیشه‌های ژانر ابرقهرمانی، از آن نه برای محافظت از مردم عادی، بلکه برای لذت و منافع شخصی بهره می‌گیرند تا سلسله اتفاقاتی شوم و وحشتناک را رقم بزنند که با سکانس‌های دلخراشی همراه شده است. اگر که بتوانید با شیوه فیلم‌برداری Chronicle کنار بیاید که گاهاً باعث سردرد و سردرگمی می‌شود، با کمتر از ۹۰ دقیقه می‌تواند تجربه‌ای ناب و به یاد ماندنی را برایتان رقم بزند که خود را از تمام المان‌های تعریف شده ژانر ابرقهرمانی جدا کرده و تا مرز جنون شما را به ترس و وحشت دچار خواهد کرد.

۴۵. فیلم The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension محصول سال ۱۹۸۴

یکی از آثار کلاسیک علمی تخیلی که از قضا می‌تواند روایتی ابرقهرمانی با المان‌های کمدی را به تصویر کشیده باشد، The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension نام دارد که قطعاً نامش شما را متعجب و شگفت‌زده خواهد کرد.

در این فیلم با مردی روبرو می‌شویم که از توانایی‌های عجیب و غریبی بهره برده و متوجه حمله همه جانبه بیگانگان به سیاره زمین می‌شود. اتفاقی که او را مجاب می‌کند تا گروهی احمقانه ولی جذاب را شکل داده و به نبرد با بیگانگان رفته تا از مردم زمین محافظت نماید. فیلم The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension شاید که ظاهر خشن و احمقانه‌ای داشه باشد اما همین مسئله سبب گشته تا ترسی از به تصویر کشیدن المان‌های خاص خودش نداشته باشد و به طبع داستانی را روایت نماید که به معنای واقعی کلمه می‌تواند شما را سرگرم کرده و خنده را بر لبانتان به ارمغان بیاورد.

۴۴. فیلم Zebraman محصول سال ۲۰۰۴

یکی دیگر از فیلم‌های ژانر ابرقهرمانی که شاید حتی اسم آن را نشنیده و از تماشای المان‌های دیوانه‌وارش محروم شده باشید، Zebraman نام دارد که متعلق به سینمای کشور ژاپن بوده است.

اثری حول محور مردی که با بحران میان‌سالی دست و پنجه نرم کرده، همسرش به او خیانت کرده، دخترش رفتارهای مبتذلی از خود نشان داده و پسرش در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد. یک زندگی جهنم‌وار و غیرقابل تحمل که رقم خوردن اتفاقی غیرمنتظره و حمله بیگانگان به زمین سبب می‌شود تا لباسی عجیب و غریب بر تن کرده و به جنگ با آن‌ها برود. Zebraman روایتی سراسر خنده و کمدی را با المان‌های احمقانه ولی جذاب پدید آورده که دقیقه به دقیقه دیوانه‌وارتر شده و تماشای مبارزات او با بیگانگان به حدی شوکه‌کننده از آب در آمده که تجربه‌ای به یاد ماندنی را برای هر بیننده‌ای رقم زده است.

۴۳. فیلم Dick Tracy محصول سال ۱۹۹۰

آیا می‌توانستید حتی تصور نمایید که آل پاچینو و مدونا با همکاری یکدیگر در فیلمی ابرقهرمانی نقش آفرینی کرده باشند؟ ترکیبی عجیب و غریب و غیرقابل پیش بینی که در فیلم Dick Tracy رقم خورده است.

این فیلم تحسین شده که نامزد دریافت ۷ جایزه در جشنواره اسکار شده و از آن به عنوان یکی از تاثیرگذارترین آثار تاریخ ژانر ابرقهرمانی یاد می‌شود، میزبان حضور ستارگان مشهوری از سینمای هالیوود بوده تا داستانی جذاب و سرگرم‌کننده را روایت نماید. داستانی حول محور مردی به نام دیک تریسی که از زندگی سخت و پرفراز و نشیبی بهره برده و در عین حال وظیفه خود می‌داند تا با باند تبهکار و رهبر بی‌رحمش به رویارویی پرداخته و جامعه و عزیزانش را در امنیت و آرامش حفظ نماید. بزرگترین و حائز اهمیت‌ترین ویژگی Dick Tracy که حسابی خودنمایی می‌کند به نقش آفرینی استادانه وارن بیتی در قامت قهرمان داستان مربوط می‌شود که سکانس‌هایی تماشایی و درگیر کننده را رقم زده و مخاطب را مجذوب خود می‌کند. اگر که تصور می‌کنید ژانر ابرقهرمانی به کلیشه‌های مارول و دی‌سی خلاصه می‌شود، ساخته وارن بیتی (در عین بازیگری، کارگردانی این فیلم را نیز عهده داشته است) را تماشا کرده تا حسابی شگفت‌زده شوید.

۴۲. فیلم Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings محصول سال ۲۰۲۱

پس از معرفی چندین و چند فیلم کلاسیک و ناشناخته به دنیای سینمایی مارول بازمی‌گردیم که پس از ۳ فاز قابل قبول، وارد دورانی شد که حتی طرفدارانش ۲ آتیشه‌اش را نیز خشمگین و ناامید کرده است. فاز چهارمی که Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings یکی از معدود آثار ارزشمند آن محسوب شده است.

نخستین فیلم شرقی‌محور دنیای سینمایی مارول قهرمانی را به تصویر کشید که با هنرهای رزمی به جنگ با دشمنانش رفته و از قضا یکی از به یاد ماندنی‌ترین ویلن‌های تاریخ MCU را شامل شده که متاسفانه پتانسیلش به تنها یک فیلم محدود بوده است. از مبارزات تک به تک و نفس‌گیر گرفته تا نمایش جلوه‌های بصری چشمگیری که با هال و هوای شرق آسیا گره خورده، Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings اثری جذاب و ارزشمند به شمار می‌رود که با باقی آثار MCU تفاوت‌های بسیاری داشته و اساساً نمی‌توان آن را دوست نداشت. رویکردی که یادآور ۳ فاز نخست این فرنچایز بود و استودیو مارول تمام و کمال آن را فراموش کرده است.

۴۱. فیلم Watchmen محصول سال ۲۰۰۹

و در نهایت با Watchmen می‌رسیم به آخرین فیلم از قسمت نخست این سری مقالات که باری دیگر توسط زک اسنایدر ساخته شده و از قضا یکی از آثار کالت ژانر ابرقهرمانی به شمار می‌رود که ارزش و جایگاهش طی سال‌های بعد توسط مخاطبینش درک و کشف شده است.

اساساً کمیک‌های این مجموعه تفاوت‌های قابل توجهی با باقی آثار مدیوم خود داشته و صرفاً از رویارویی خیر و شر فاصله گرفته تا مفاهیمی چالش برانگیز و فلسفی را مورد کنکاش قرار دهد. زک اسنایدر نیز اگرچه که ویژگی‌های نمادین خود را در اقتباس سینمایی Watchmen وارد کرده اما همچنان به المان‌های شگفت انگیز و تکرار نشدنی آلن مور پایبند مانده تا در نتیجه شاهد یکی از بهترین و منحصر به فردترین ساخته‌های تاریخ ژانر ابرقهرمانی باشیم که از موضوعاتی ساختارشکنانه بهره برده و می‌تواند تا مدت‌ها ذهن شما را درگیر نماید. فیلمی که شاید در سینمای امروز فقدانش را بیش از پیش می‌توانیم احساس کنیم که جایش را به آثاری کلیشه‌ای، احمقانه، تکراری و بدون منطق داده و مخاطب را به معنای واقعی کلمه خسته کرده است.

منبع: کولایدر