امروز قرار است بازی Still Wakes The Deep را مورد بررسی قرار داده و ببینیم چطور در بین انبوهی از آثار ترسناک شبیه‌ساز قدم‌زنی می‌تواند متمایز جلوه کند.

Still Wakes The Deep اثری بود که از همان ابتدای معرفی‌اش حسابی مرا مشتاق به تجربه‌اش کرد چرا که سناریوی کلی و همچنین فضاسازی آن بسیار متمایز از دیگر آثار این ژانر بود و از آن جایی که سازندگان این اثر یعنی استودیوی Chinese Room عنوان Amnesia: Machine For Pigs را نیز در کارنامه‌ی کاری خود داشتند و در حالی که آن اثر با مشکلاتی بعضا جدی دست‌پنجه نرم می‌کرد اما در یک بخش عملکرد بسیار مطلوبی داشت و آن هم بحث روایی بود و همین باعث می‌شد حداقل انتظار یک اثر روایت محور بهتر را نسبت به اکثریت آثار «شبیه‌ساز قدم‌زنی» ژانر وحشت داشته باشم.

خوش‌بختانه باید بگویم Still Wakes The Deep در این زمینه حتی فراتر از انتظاراتم عمل کرد و روایتی بسیار درگیر کننده و قابل لمس را ارائه داد که مو به تن پلیر سیخ می‌کند و شاید بتوان به جرات گفت بین آثار هم سبک خودش جزو عناوین رده‌ بالاتر قرار می‌گیرد که البته لزوما به معنای بی‌نقص بودن آن نیست. در ادامه با گیمفا و نقد و بررسی این اثر همراه باشید.

تباهی سکوی نفتی و فریاد‌های گم شده در امواج خروشان

همانطور که احتمالا می‌دانید Still Wakes The Deep یک اثر ترسناک اول شخص و زیر مجموعه‌ی شاخه‌ی عناوین «شبیه‌ساز قدم‌زنی» است که امروزه کافی است پلک بزنید تا ببینید یک اثر جدید در این شاخه از ژانر وحشت عرضه شده است. دلیل این مسئله آن است که عموما سازندگان کار آسان‌تری در راستای خلق اثری دارند که نیازی به مکانیزم‌های عمیق گیم‌پلی نداشته و عموما می‌تواند با پیاده‌سازی بسیار سطحی مفاهیم ترس، حداقل مخاطبان کژوال‌تر ژانر را جذب کنند.

اما در سوی دیگر سازندگانی در طول دهه‌ی اخیر وجود داشتند که در این ژانر نوآوری‌های بزرگی انجام دادند و صرفا به حداقل‌ها بسنده نکردند و دلیل آن هم استفاده از پتانسیل‌های اختصاصی بوده است که این شاخه از ژانر ترس ارائه می‌دهد. عناوین شبیه‌ساز قدم‌زنی از آن جایی که لزوما از گیم‌پلی عمیقی برخوردار نیستند بیشتر بر پایه‌ی داستان‌سرایی، فضاسازی و صداگذاری خود بنا شده و به این ابعاد در راستای پیاده‌سازی مفاهیم ترس خود استفاده می‌کنند و بهترین نمونه‌ها برای این ساختار آثاری همچون Amnesia: The Dark Decent و Soma هستند.

حال ما شاهد اثر دیگری هستیم که به نظرم تا حد زیادی سعی بر قدم گذاشتن در ردپای آثار مذکور است؛ Still Wakes The Deep در سال ۱۹۷۵ روایت شده و شما را در نقش یکی از کارکنان سکوی نفتی Beira D کشور اسکاتلند به نام Caz Mcleary قرار می‌دهد. بازی در حالی آغاز می‌شود که Caz در حال خواندن نامه‌ای از سوی همسرش است که در واقع سعی دارد پس‌زمینه و دلیل حضور این کاراکتر در این سکوی نفتی را پایه‌ریزی کند. پس از آن Caz توسط مسئول این سکوی نفتی به نام Rennick احضار می‌شود تا به دفترش برود و در این مسیر بازی شما را با برخی از همکاران Caz و کاراکترهای ثانویه‌ی این اثر آشنا می‌کند و می‌توان گفت بازی عملکرد بسیار خوبی برای پایه‌گذاری دنیای و شخصیت‌های باورپذیر دارد.

زمانی که به دفتر Rennick می‌رسید متوجه می‌شوید ظاهرا به دلایلی Caz باعث شده است پای پلیس به این سکوی نفتی باز شود و از همین رو Rennick با عصبانیت از او می‌خواهد از سکوی او برود. در حالی که Caz در حال نزدیک شدن به هلیکوپتر به منظور خروج از Beira است ناگهان صدای مهیبی سکو را به لرزه در آورده و باعث سقوط یکی از همکاران او می‌شود و طولی نمی‌کشد که Caz نیز به دلیل لرزش‌های شدید از سکو به سمت دریا سقوط می‌کند.

Caz پس از سقوط در دریا توسط برخی از همکارانش نجات یافته و زمانی که بهوش می‌آید متوجه می‌شود سکو به دلیل آسیبی که بخش‌های مختلف وارد شده است به کلی در هرج‌ومرج است و ظاهرا دریل بزرگ این سکوی نفتی با سوراخ کردن چیزی موجب رخ دادن این انفجار شده است. در ابتدا همه چیز عادی است و شما به منظور تعمیر بخش‌های مختلف و کمک به همکاران و دوستانتان به بخش‌های مختلف سکوی نفتی می‌روید اما طولی نمی‌کشد که شرایط شروع به تغییر می‌کند.

شما صداهای عجیبی می‌شنوید و با ردهای خون مواجه می‌شوید که لزوما معلوم نیست متعلق به کیست و یا صاحب آن کجاست و این روند با پیش‌روی بازی شدت‌یافته‌تر می‌شود تا اینکه شما خودتان را در شرایطی می‌یابید که باید برای بقای خود و دوستان و همکارانتان تلاش کنید.

یکی از موارد قابل تحسین روند روایی این اثر تعلیق بسیار خوب و تمپوی صعودی و با ثبات آن است که هرگز در استفاده از المان‌های ترس خود عجله نمی‌کند و اهمیت زیادی به روند تزریق و افزایش دوز ترس به صورت تدریجی اما با ثبات دارد.

این مسئله به تنهایی نقطه‌ی تمایز بسیار بزرگی بین این بازی و بسیاری از آثار مشابه آن است چرا که اکثریت بازی‌ها برای استخراج ترس ناگهانی از پلیر به کلی لطافت و دقت چگونگی افزایش منطقی آن را فراموش کرده و به سرعت دست خود را رو می‌کنند و همین باعث می‌شود به سرعت بازی حس معماگونه‌ی خطر خود را از دست می‌دهد.

در اینجا در حالی که شما در معرض خطر هستید اما بازی به سرعت آن را به شما معرفی نمی‌کند تا پیش از آن بتواند از طریق فضاسازی، طراحی محیط و صداگذاری تشویش روانی پلیر را پیش ببرد. از طرفی صداپیشگی کاراکترهای بازی نیز به معنای واقعی ماهرانه انجام شده و می‌توان گفت وزن زیادی از تاثیرگذاری روایی بازی را روی دوش خود حمل می‌کند.

به لطف صداپیشگی عالی کاراکترهای مختلف بازی به شدت واقع‌گرایانه و همچون انسان‌هایی واقعی در شرایط موجود به تصویر کشیده می‌شوند. Caz محرک و پل ارتباطی عالی بین پلیر و اتفاقات دنیای بازی است و از آن جایی که بسیار باورپذیر و به اصطلاح Grounded به تصویر کشیده می‌شود به خوبی شرایط موجود در روند کلی بازی از طریق او قابل لمس است.

شما لزوما قرار نیست به کاراکترهایی با شخصیت‌پردازی‌های بسیار عمیق و پیچش‌های گسترده روبه‌رو باشید و شاید این یکی از بزرگ‌ترین دلیل گیرایی این داستان به شمار می‌آید چرا که شما به آسانی می‌توانید خودتان را در کفش پروتاگونیست قرار داده و حس‌وحال او را درک کنید. حقیقتا این اثر تا حدی حس‌وحال فیلم The Thing را به من القا می‌کرد و در طول تجربه طور عجیبی یاد این فیلم می‌افتادم.

روند روایت Still Wakes The Deep به طور کلی از تمپو و تعلیق بسیار خوبی برخوردار است و به دلیل محیط و سناریویی که به تصویر می‌کشد می‌تواند از همان ابتدا شما را درگیر کند. البته ممکن است شروع این روایت کمی کند باشد اما زمانی که چرخ دنده‌های داستان‌سرایی این اثر به حرکت در می‌آیند به راستی احساس می‌کنید در حال تماشای یک مینی سریال جذاب و گیرا هستید که شرایطش نه تنها آرام نمی‌شود بلکه دائما وخیم‌تر و وخیم‌تر می‌شود و همین مسئله باعث می‌شود ترس در این بازی تا حد زیادی ثبات و وزن خودش را حفظ کند و دائما با روند روایی در کنش و واکنش باشد.

گرفتار در تله‌ی مرگ اقیانوس

گیم‌پلی Still Wakes The Deep تقریبا همان چیزی است که از یک اثر «شبیه‌ساز قدم‌زنی» در ژانر وحشت انتظار دارید؛ شما لزوما از وسیله‌ای برای دفاع در مقابل خطرات بازی برخوردار نیستید و بیشتر باید سعی کنید با مخفی‌کاری از کنار آن‌ها عبور کنید که در این زمینه شباهت‌هایی بین این اثر و Alien Isolation دیده می‌شود. دشمنان بازی به صدا حساس هستند و از همین رو این امکان برای پلیر وجود دارد تا از آیتم‌های مختلف داخل محیط به منظور ایجاد صدا و دور کردن خطرات از خودش استفاده کنید.

البته باید گفت گیم‌پلی تا حد زیادی در خدمت روایت است و لزوما همچون Alien Isolation شما دائما در معرض خطر نیستید و همانطور که اشاره کردم بازی سعی می‌کند از المان‌های ترس مستقیم خود به شکلی بهینه بهره ببرد و زمینه و پایه‌های محرک ترسش را روی فضاسازی و صداگذاری بازی متمرکز کند. شما در طی اتفاقات داستانی باید به بخش‌های مختلف Beira ورود کنید و گاها این محیط‌ها، بخش‌هایی هستند که بازی پیش از آن برای خطراتش زمینه‌سازی کرده است و از همین رو نه تنها Caz از بازگشت به آن‌جا ترس دارد بلکه این ترس به طور کامل به شما نیز منتقل می‌شود.

شما دائما در حال جابه‌جایی در این سکوی نفتی و عبور از مکان‌های باریک و کوچک هستید که به خوبی می‌توانند عرصه را بر شما تنگ کنند و اگر خطری در آن محیط وجود داشته باشد باعث می‌شود میزان استرس شما چندین برابر شود. یکی از مسائلی که به نظرم با وجودش می‌توانست عمق بیشتری به گیم‌پلی ببخشد پازل‌ها بود اما متاسفانه ما شاهد هیچ نوع پازلی در طول این تجربه نیستیم.

البته این مسئله با توجه به اینکه با یک روند روایت محور طرف هستیم تا حدی منطقی است چرا که حل پازل‌ها می‌تواند در لحظاتی تمپوی روایی را کاهش دهد و Still Wakes The Deep تقریبا در کلیت تجربه‌اش اجازه‌ی چنین کاری را نمی‌دهد اما با این وجود اگر پازل‌ها به شکلی یک‌پارچه در خدمت روایت به کار گرفته می‌شدند شاید حتی به تعلیق کلی کمک هم می‌کرد ولی در هر صورت متاسفانه این اثر فاقد هرگونه پازل معنادار است.

یکی از ابعادی که در این بازی بسیار عالی پیاده‌سازی شده است و به نرم‌تر بودن روند گیم‌پلی کمک زیادی می‌کند طراحی و پیاده‌سازی انیمیشن‌های بازی است؛ سازندگان تقریبا برای هر عملی که شما در طول گیم‌پلی انجام می‌دهید انیمیشن اختصاصی طراحی کرده‌اند که نه تنها موجب یک‌پارچگی و غوطه‌ور کنندگی بیشتر می‌شود بلکه تا حد زیادی روند گیم‌پلی را واقع‌گرایانه‌تر می‌کند. انیمیشن‌های حرکتی بسیار نرم و با ظرافت انجام شده‌اند و از آن‌جایی که در طول تجربه‌ی این بازی شما دائما در حال عبور از لبه‌های باریک، بالا رفتن از سازه‌ها و یا انجام پرش‌های مرگبار از خرابه‌های Biera هستید باعث می‌شوند این پروسه‌های حرکتی بسیار روان و منسجم به نظر برسند و به اصطلاح Clunky جلوه نکنند.

با وجود این موارد مثبت همچنان یک مورد در گیم‌پلی آزار دهنده جلوه می‌کند و آن هم معضلی است که اکثریت این دست از آثار ترسناک با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و آن هم عدم وجود تعامل چندان با محیط و به طور کلی اهداف بازی است. در حالی که SWTD تا حدی در این زمینه مرتعش‌تر است اما متاسفانه همچنان بخش‌های تعاملی آن به باز کردن درها، فشردن کلید‌ها و یا کشیدن دسته‌ها ختم می‌شود و متاسفانه پس از گذشت مدتی این چرخه تا حد زیادی تکراری می‌شود و روند تعامل با محیط و Objectiveهای کلی را خسته‌کننده می‌کند.

در واقع می‌تواند گفت در طول تجربه‌ی این بازی مسیر رسیدن به اهداف بیشتر از نقطه‌ی پایانی جذاب و متراکم است. در واقع این مشکل مربوط به نقطه‌های تعامل حاضر در بازی نیست بلکه مربوط به کمبود کلی این نقطه‌ها در طول تجربه است.

از طرف دیگر سناریوهای مخفی‌کاری بازی نیز چالش خاصی ارائه نمی‌دهند و متاسفانه به شدت خطی و ساده هستند و با وجود آن که دشمنان و صداگذاری آن‌ها درصد بسیارخوبی از آدرنالین را به این سکانس‌ها تزریق می‌کند اما اگر صرفا مبحث گیم‌پلی را در نظر بگیریم چالش و یا عمق خاصی در این سناریوها دیده نمی‌شود و بعضا دور زدن دشمنان بسیار ساده است.

به طور کلی باید در مبحث گیم‌پلی SWTD در کلیات بسیارخوب اما در جزئیات متوسط عمل می‌کند به طوری که انیمیشن‌ها و حرکت در سکوی نفتی و عبور از موانع همیشه جذاب جلوه کرده و کمی چاشنی سینماتیک دارند که می‌توانند وزن بیشتری به اعمال Caz و چالش‌هایی که پشت سر می‌گذارید ببخشند در حالی که در بخش‌هایی همچون چگونگی پیاده‌سازی سکانس‌های مخفی‌کاری ظرافت چندانی به کار نرفته و نبود پازل‌ها نیز تا حدی ارتعاش و تعامل کلی بازی را کمتر می‌کند.

به زیبایی ترس

Still Wakes The Deep به همان اندازه که در بخش روایی عالی و گیرا عمل می‌کند، در ابعاد طراحی محیط و خلق اتمسفری که بتواند مکمل لحظات اوج روایی در زمینه‌ی ترس باشد نیز عالی عمل می‌کند. طراحی کلی Biera بسیار مطلوب انجام شده است و از همان ابتدا پایه‌گذاری Tone کلی بازی را انجام می‌دهد.

شما در میان اقیانوسی طوفانی، زیر بارانی شدید و مه‌ای غلیظ برای بقا روی این سکوی نفتی تلاش می‌کنید. Biera از چندین بخش مختلف تشکیل شده که در طول تجربه‌ی بازی به آن‌ها قدم می‌گذارید و بعضا شاهد در هم تنیده شدن این محیط‌ها با اورگانیسم‌های عجیبی که به آرامی محیط بازی را در برمی‌گیرند هستیم.

Biera به صورت تدریجی در طول تجربه دائما بیشتر در دل هرج‌ومرج فرو می‌رود و این مسئله به وضوح در طراحی محیط به تصویر کشیده می‌شود. گرافیک و جزئیات کلی در این اثر نیز در حد بسیار مطلوبی می‌ایستند و به همین دلیل می‌توان گفت در دپارتمان گرافیک ما شاهد یک ارائه‌ی بسیار سنگین و غوطه‌ور کننده هستیم که شما را در خود غرق کرده و کمک به‌سزایی به ترس کلی بازی می‌کند.

صداپردازی SWTD نیز یکی دیگر از نقاط قوت آن است که به خوبی با اتمسفر کلی آن در هم آمیخته می‌شود و یک سازوکار داینامیک ترس را بوجود می‌آورد که خوش‌بختانه تا پایان بازی تا حد زیادی تاثیرگذاری خود را حفظ می‌کند.

صداپیشگی‌ها هم همانطور که در بخش ابتدایی اشاره کردم، وزن زیادی از تاثیرگذاری داستان‌سرایی و شخصیت‌پردازی تجربه را به دوش می‌کند و به جرات می‌توان گفت تمامی صداپیشگان توانسته‌اند تا حد زیادی سناریوی حاضر در این بازی را قابل لمس و ارتباط جلوه دهند به طوری که به راحتی شما نیز می‌توانید خودتان را در سناریو تصور کنید.

در اینجا نه قهرمانی وجود دارد و نه مصونیت روایی، در این سناریو همه در خطر هستند و هیچ‌کس فراتر از یک انسان به تصویر کشیده نشده است که بخش عمده‌ای از آن به لطف صداپیشگی عالی Cast این بازی است.

موسیقی و ساندترک بازی نیز به خوبی با قالب و تم کلی بازی ترکیب می‌شود و حس انزوا و ناامیدی مطلوبی را در کلیت تجربه‌ی این اثر تزریق می‌کند که مجددا به دیگر ابعاد از جمله اتمسفر و روایت متصل شده و بر آن‌ها منطبق می‌شود.

طراحی هیولاهای بازی و نحوه‌ی پیاده‌سازی آن‌ها نیز شخصا برای من بسیار جذاب بود؛ همانطور که اشاره کردم بازی به سرعت دست خود را در این زمینه رو نمی‌کند و حتی اولین رویارویی شما با خطرات بازی در محیطی بسیار تاریک با منابع نور کم است که تشخصی کلی ظاهر آن‌ها را سخت می‌کند و این هاله‌ی معماگونه‌ای که دور این موجودات برای مدتی وجود دارد تا حد زیادی روی آن حس «ترس از ناشناخته» دست می‌گذارد.

اما زمانی که سرانجام فرصت نگاه کردن به این موجودات را پیدا می‌کنید متوجه می‌شوید هرکدام به نوبه‌ی خود در هم پیچیده و متفاوت هستند و بر مبحث «ترس جسمانی» تمرکز می‌کنند. همچنین این موجودات صرفا چند هیولای بی‌مغز نیستند و ابعاد هویتی دارند که در ارائه‌ی آن‌ها مشهود است و تباهی بیشتری به کلیت ارائه‌ی این موجودات می‌بخشد.

این بازی روی PC تجربه و بررسی شده است