فرادید: زمین مدام در حال تغییر است. نیروهای آتشفشان، باد، آب، خورشید و مردم، بی‌وقفه آنچه را که ما زمین آشنا می‌انگاریم تغییر می‌دهند: به صخره‌ها ضربات شدید وارد می‌کنند، دره‌های وسیع را دچار فرسایش می‌کنند، با گدازه‌های جوشان سرزمین جدیدی شکل می‌دهند و مسیر رودخانه‌های قدرتمند را تغییر می‌دهند.

در واقع، انگار «تغییر» تنها چیزی است که ثابت است؛ ایده‌ای که فیلسوف یونانی هراکلیتوس در قرن پنجم قبل از میلاد آن را مطرح کرد و از آن زمان فیلسوفان دیگر نیز آن را تکرار کردند. اما مردم معمولاً فراموش می‌کنند هراکلیتوس معتقد بود «ترس از تغییر» هم ثابت است. شاید همین حس ناپایداری قریب‌الوقوع است که مسافران را وادار می‌کند شگفتی‌های طبیعی را قبل از تغییر همیشگی آن‌ها ببینند.

در ۵۰ سال گذشته، صدها شگفتی طبیعی در سراسر جهان به شدت تغییر شکل داده یا بدتر از آن ناپدید شده‌اند. به تازگی، طاق دوقلو (Double Arch) در منطقه تفریحی ملی گلن کانیون به دریاچه پاوِل در یوتا فرو ریخت و به سازه‌های دیگری مانند طاق داروین در جزایر گالاپاگوس، «طاق دیواری» پارک ملی طاق‌ها و «پنجره لاجوردی» مالتا به تاریخ پیوست. در این مطلب، نقاط دیدنی را معرفی می‌کنیم که دیگر وجود ندارند و برخی مکان‌های شکننده و در معرض فروپاشی که هنوز هم می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

ساحل لِگزیرا، مراکش، آفریقا

پاراگلایدرها، موج‌سوارها، ماهیگیران و تعداد انگشت‌شماری بازدیدکنندگان آگاه سال ۲۰۱۶ وقتی دیدند یکی از طاق‌های دوقلوی دریای سرخ این ساحل زیر وزن صخره عظیم بالای آن به زانو درآمده، افسوس خوردند. این مخفیگاه زنگارگون خارج از سیدی ایفنی (یک منطقه مسکونی) در مراکش، صحنه محبوب غروب آفتاب بود، صحنه مشابه آن را می‌توان در صخره‌های دریای سرخ دوران ژوراسیک در خلیج لادرام در دِوُن انگلستان یافت.

صخره مرجانی جزیره کریسمس، استرالیا

مرجان‌های نرم ماپسِلا جزو انواع زیاد حاشیه‌های مرجانی جزیره کریسمس هستند، بزرگترین جزیره مرجانی در جهان و یک مکان محبوب غواصی در استرالیا. سال ۲۰۱۶، افزایش دمای آب ناشی از طوفان‌های اِل‌نینو سبب مرگ ۸۰ درصد از مرجان‌ها شد. اما اواخر سال ۲۰۲۰، محققان نشانه‌هایی از حیات دوباره آن‌ها را مشاهده کردند و این امید را ایجاد کرد که محافظت از عوامل استرس‌زای محلی می‌تواند به مرجان‌های سفیدشده زمانی برای بهبود یافتن بدهد.

درخت تونلی سکویا، کالیفرنیا

این درخت تونل‌دار ۱۰۰۰ساله یکی از چندین درخت سر به فلک کشیده کالیفرنیا بود که اواخر قرن نوزدهم برای ترغیب طبیعت‌گردی، یک جاده از درون آن‌ها عبور داده شد. این درخت زمان قطع شدن، یعنی ژانویه ۲۰۱۷، آخرین سکویای غول‌پیکر با یک گذرگاه طاق‌دار در تنه‌اش بود. سه سرخ‌چوب غول‌پیکر کالیفرنیا نیز همین گذرگاه را نزدیک شهر اورکا دارند.

پارک ملی دریایی دوازده حواری، استرالیا

تعداد صخره‌های پارک ملی دریایی «دوازده حواری» استرالیا حالا کمتر از 12 شده است. سال ۲۰۰۵، یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین صخره‌های دریایی دور از ساحل مقابل چشمان یک خانواده به شکل غبار درآمد و فروریخت. دومین صخره دریایی سال ۲۰۰۹ به همین عاقبت دچار شد. در حال حاضر بقایای صخره‌های فروریخته شده، شش سازه باقیمانده هستند که در برابر خیزاب سنگین ساحل آسیب‌پذیر هستند.

انگشت خدا، اسپانیا

سال ۲۰۰۵، نخستین طوفان بعد از ۱۵۰ سال در جزایر قناری اسپانیا، سبب فروریختن El Dedo de Dios (انگشت خدا) شد، یک صخره دریایی سوزن‌مانند که از یک «دست سنگی» به سمت بالا اشاره می‌کرد.

طاق داروین، جزایر گالاپاگوس، اکوآدور

به گفته وزارت محیط زیست اکوآدور، روز ۱۷ می‌۲۰۲۱، این پل طبیعی که نامش برگرفته از نام زیست‌شناس انگلیسی است، در نتیجه فرسایش در اقیانوس آرام سقوط کرد. این مکان که در میراث جهانی یونسکو ثبت شده، میان گردشگرانی که با کشتی‌های تفریحی از آن بازدید می‌کنند، پرطرفدار و مملو از جانوران دریایی است، از سفره‌ماهی دیو گرفته تا کوسه‌نهنگ‌ها و لاک‌پشت‌های پوزه عقابی.

هیلاری استپ در کوه اورست، نپال

رسیدن به قله‌ی اورست در نپال، اواخر ماه مه ۲۰۱۷ کمی آسانتر شد، زمانی که یک تخته‌سنگ عظیم حدوداً ۶۰ متری بالای آن ناپدید شد. کارشناسان گمان می‌کنند هیلاری استپ که نامش برگرفته از سِر ادموند هیلاری است که آن را یکی از چالش‌برانگیزترین قسمت‌های کوه نامیده، در زمین‌لرزه سال ۲۰۱۵ سست شده بود.

آبگیر سیلویا فلاتس، نیوزیلند

سال ۲۰۱۷، دیواره‌های سنگی آبگیرهای سیلویا فلاتس، چشمه‌های آبگرم طبیعی کنار رودخانه سردتر لوئیس در نیوزیلند در اثر جریان گل از بین رفت. خوشبختانه، آبگیرهای گرمایی دیگر از قبیل چشمه‌های آبگرم ماروآیا در منطقه حفاظت‌شده زیبای لوئیس پاس هنوز در چند مایلی شمال پابرجا هستند.

صخره فیلی، کانادا

در بهار ۲۰۱۶ حدود ۲۰۰ تن سنگ از صخره فیلی نیو برانزویک فرو ریخت و یک روزنه را به تلی از آوار تبدیل کرد. این نقطه دیدنی در پارک استانی هوپوِل راکس یکی از محبوب‌ترین مقاصد برای مسافرانی بود که روی جریان‌های وسیع خلیج فاندی کانادا موج‌سواری می‌کردند. این منطقه نقطه عطف دیگری را در فوریه ۲۰۲۲ از دست داد، وقتی صخره گل گلدان در یک طوفان شدید سقوط کرد.

جزایر سلیمان

جزایر کم‌ارتفاع اقیانوس آرام بار سنگین بالا آمدن دریا را متحمل شدند و سال ۲۰۱۶ پنج جزیره از جزایر سلیمان توسط همین اتفاق بلعیده شدند. جزیره نوآتامبو در آن نزدیکی ممکن است جزیره بعدی باشد که ساکنانش به دلیل از بین رفتن تدریجی جزیره به مکان دیگری نقل مکان کرده‌اند و هم‌اکنون بیش از نیمی از زمین قابل‌سکونت آن از دست رفته است.

رودخانه اسلیمز، کانادا

در بهار ۲۰۱۷، کل یک رودخانه در قلمرو یوکان کانادا ظاهراً یک‌شبه ناپدید شد. مقصر این ناپدیدی، عقب‌نشینی یخچال عظیم کاسکاولش بود که آب ذوب‌شده آن از رودخانه اسلیمز منحرف شد تا آبراه دیگری را تغذیه کند. دانشمندان آن را نخستین مورد «دزدی رودخانه» در دوران مدرن نامیدند. این تغییرات در حال کوچک کردن بزرگترین دریاچه یوکان نیز هست. می‌توانید خط ساحلی دریاچه کلوآن را در امتداد بزرگراه ۱ آلاسکا و از نقاطی در پارک ملی و ذخیره‌گاه کلوآن ببینید.

یخچال طبیعی چاکالتایا، بولیوی

در این عکس که ۲۶ اکتبر ۲۰۰۹ گرفته شده، مردی در حال تماشای آخرین تکه از یخچال چاکالتایا است. آن سال، این یخچال ۱۸۰۰۰ساله ذوب شد و پیست اسکی بالای کوه را که زمانی مرتفع‌ترین در جهان به شمار می‌رفت، تعطیل کرد. دانشمندان بولیویایی پیش‌بینی کرده بودند که این یخچال تا سال ۲۰۱۵ ذوب می‌شود، اما افزایش سریع دما به دلیل تغییرات آب و هوایی این روند را تسریع کرد.

طاق دیوار، پارک ملی آرچز، یوتا

ماه آگوست ۲۰۰۸، شب فروریختن رشته ناپایدار ماسه‌سنگ اِنترادا، که ۲۱ متر بالای قوس دیواری مستقل در پارک ملی آرچز را پوشش میداد، عده‌ای ادعا کردند با وجود آسمان صاف صدای غرش بلندی را شنیده‌اند. پارک یوتا هنوز هم میان جاذبه‌های خود، ساختارهای شکننده بسیاری دارد.

دریای مرده هم‌مرز با فلسطین و اردن

دریای مرده بسیار شور هنوز از بین نرفته، اما با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال کوچک شدن است، سطوح آب در چند سال گذشته هر سال بیش از سه فوت کاهش یافتند. در نتیجه، هزاران فروچاله‌ی ظاهرشده گواه یک بحران کم‌آبی در منطقه هستند.

پنجره لاجوردی، مالت

به نظر می‌رسد فروریختن پنجره لاجوردی در صخره‌های دریایی آهکی جزیره گُزُ در مالت، مستلزم هزاران طوفان باشد، اما در واقعیت فقط یک طوفان به آن پایان داد. این مکان نمادین، قبل از واژگونی در مارس ۲۰۱۷، یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های طبیعی کشور جزیره‌ای مالت بود (که مدت کوتاهی در سریال «بازی تاج و تخت» نمایش داده شد).

درخت بلوط بَسکینگ ریج، نیوجرسی

یکی از قدیمی‌ترین درختان بلوط آمریکای شمالی، سال ۲۰۱۷ در گورستانی در بَسکینگ ریج، نیوجرسی مرد. از قرار معلوم، یکبار جورج واشنگتن زیر سایه این درخت عظیم نشست و وقتی کلمب به قاره آمریکا رسید، حدود ۸۰ سال سن داشت.

درخت تِرِنِی، نیجر

تنها درخت آکاسیا (اقاقیا) در صحرای بزرگ آفریقا، در دهه ۱۹۳۰ قبل از قطع شدن توسط یک راننده مست، به یک نقطه عطف محلی تبدیل شده بود. حالا یک مجسمه فلزی (تصویر بالا) به جای آن ایستاده است. یکی دیگر از درختان بیابانی بائوباب چَپمَن در بوتسوانا (جنوب آفریقا) بود که یادداشت‌ها و نشانه‌هایی از اروپاییان اولیه مانند دیوید لیوینگستون روی تنه آن حک شده بود. متأسفانه این درخت سال ۲۰۱۶ سقوط کرد.

پیرمرد کوهستان، نیوهمپشایر

نیمرخی مرموز در پارک ایالتی فرانکونیا ناچ در نیوهمپشایر که دیگر شبیه پیرمرد کوهستان نیست، هرچند بنای یادبودی از سازه‌های فولادی به بازسازی چهره او (البته آمیخته با کمی تخیل) کمک کرده است.

ساحل کایمو، هاوایی

اوایل دهه ۱۹۹۰، حدود ۱۵۰ خانه در ساحل شن سیاه پرطرفدار کایمو با رسیدن یک جریان آهسته گدازه به روستای کالاپانا در هاوایی، از بین رفتند. آتشفشان کیلاویا امروز هنوز فوران می‌کند و تا به امروز بیش از ۵۰۰ هکتار زمین جدید به جزیره بزرگ اضافه کرده است.

سکوی یخی لارسن سی، قطب جنوب

تعداد کمی از انسان‌ها سکوهای یخی لارسن سی در قطب جنوب را به چشم دیده‌اند. آب شدن کوه یخ چیز جدیدی نیست، اما تغییراتی تا این حد شدید بدون شک نادر هستند.