وحید محمود قره باغ؛ سلامت جسمی، روحی، شناختی و تلومراز انسان، عمدتا در گرو مفاهیم ساده‌ای است که بشر غالبا از کنار آن‌ها با بی تفاوتی رد می‌شود. یکی از این موارد، تاثیر تنفس عمیق بر ابعاد مختلف انسان است. تنفس یک عملکرد خودکار بدن است که توسط مرکز تنفسی مغز کنترل می‌شود. نقش اصلی تنفس جذب اکسیژن و دفع دی اکسید کربن از طریق حرکت ریه هاست. وقتی انسان احساس خشم، ترس، تنش و مورد‌های مشابه دارد، سرعت و الگوی تنفس به عنوان بخشی از واکنش بدن تغییر می‌کند. ناگفته نماند که تلومراز، آنزیمی است که روند پیری انسان را کند می‌کند.

مطالعات حاکی است تنفس عمیق حتی به مدت پنج دقیقه تاثیرات شگفت انگیزی در پی خواهد داشت. تنفس عمیق باعث کاهش استرس و التهاب (از طریق کاهش سیتوکین ها)، رفع خستگی، کاهش اضافه وزن، جلوگیری از تحلیل و انقباض عضلانی و همچنین فشار خون بالا است. ضمن اینکه بهبود هضم و عملکرد سیستم گوارشی، تقویت سیستم ایمنی بدن و سم زدایی بدن از دیگر تاثیرات تنفس عمیق است. این موارد زمانی مهم‌تر جلوه می‌کند که بدانیم قریب به ۷۰ درصد سموم بدن از طریق تنفس دفع می‌شود و مثانه و اعضای دیگر مابقی سموم را پاکسازی می‌کنند.

از سویی با تنفس عمیق، ترشح اندورفین افزایش یافته و از آنجا که این هورمون و یا پپتید که به عنوان مورفین طبیعی بدن شناخته شده، حس شادی و لذت را به دنبال دارد و نقش مسکن طبیعی را در بدن ایفا می‌کند. گفتنی است تنفس عمیق سطح اسیدیته بدن را نیز کاهش می‌دهد و از طرفی سطح قلیایی را افزایش می‌دهد که این مهم حتی در تحمل درد نیز موثر است. همچنین تنفس عمیق باعث افزایش ترشح هورمونی مغزی به نام گابا می‌شود که آرامش بخش و ضد اضطراب است از این رو تاثیر چشم گیری بر افسردگی دارد که بیماری شایع این روزگار بشریت است.

با تنفس عمیق به مرور حجم و ظرفیت ریه‌ها افزایش می‌یابد که این نیز به نوبه خود تاثیرات خود را بر تمام جسم و روح آدمی خواهد گذاشت. همچنین تنفس عمیق باعث افزایش جذب مواد مغزی و ویتامین‌ها از طریق افزایش سطح اکسیژن می‌شود که بالتبع موجب بهبود بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌شود. حتی مواردی گزارش شده که شخص با تنفس عمیق، سرطان خود را نیز درمان کرده است.

شکل ۱. تنفس عمیق و تاثیراتی مهمی بر جسم و روان انسان

در نهایت اینکه تنفس عمیق یک راه آسان برای استراحت و همچنین رها شدن از تنش‌ها و نگرانی هاست. به طور کلی این مهم در هر مکانی و زمانی ممکن بوده و فقط چند دقیقه طول می‌کشد. فراموش نکنیم تنش باعث می‌شود که انسان انتخاب‌های درستی نداشته باشد؛ مواردی، چون انتخاب غذای مناسب، طرز رفتار و تصمیم گیری که انسان در طول شبانه روز با این مقوله‌ها در ارتباط است. در واقع وقتی شخص آرام است، تمرکز حواس بیشتری دارد. تنفس عمیق یکی از مهمترین مواردی است که بهتر است والدین و حتی معلمان به کودکان و دانش آموزان، آموزش دهند. آرامش هدیه‌ای از کائنات است به شرطی که انسان خواهان آن باشد.