این موز که چهارشنبه شب گذشته به دیوار حراج ساتبیز چسبانده شد، همان روز از یک میوه‌فروشی در حوالی محل حراج به قیمت ۳۵ سنت (۲۲ هزار تومان) خریداری شد.

این اثر هنری مفهومی با عنوان «کمدین» اثر مائوریتزیو کاتلان، هنرمند ایتالیایی برای نخستین بار در نمایشگاه «آرت بازل» میامی در سال ۲۰۱۹ معرفی شد و چنان جمعیت زیادی را جذب کرد که برای حفظ ایمنی عمومی و حفاظت از سایر آثار به نمایش درآمده مجبور شدند آن را بردارند.

در حراج ساتبیز این اثر با نرخ پایه ۸۰۰ هزار دلار به فروش گذاشته شد و ظرف پنج دقیقه به قیمت ۵.۲ میلیون دلار رسید. با احتساب هزینه‌های اضافی خریدار، قیمت نهایی موز ۶.۲ میلیون دلار چکش خورد.

فروش این موز زرد که با نوار چسب نقره‌ای به دیوار سفید چسبانده شده در حالی از ۶ میلیون دلار فراتر رفت که برآورد اولیه حراجی ساتبیز برای آن ۱.۵ میلیون دلار بود.

این موز توسط خریداران حاضر در سالن، تلفنی و آنلاین به مزایده گذاشته شد و نام جاستین سان، کارآفرین ارزهای دیجیتال، به عنوان خریدار این اثر هنری مدرن اعلام شده است.

آقای سان، مجموعه‌دار چینی و بنیان‌گذار ارز دیجیتال «ترون» از طریق تماس تلفنی برنده این حراج شد. او هزینه را با ارز دیجیتال پرداخت کرد.

وی در بیانیه‌ای گفت: «این فقط یک اثر هنری نیست. این اثر نشان‌دهنده پدیده‌ای فرهنگی است که دنیای هنر، میم‌ها و جامعه ارزهای دیجیتال را به هم متصل می‌کند. من معتقدم این اثر در آینده الهام‌بخش بحث و تفکر بیشتری خواهد بود و به بخشی از تاریخ تبدیل خواهد شد.»

مائوریتزیو کاتلان Maurizio Cattelan که هنرش به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین محرک‌های دنیای هنر شناخته می‌شود. این هنرمند ایتالیایی انتخاب کرده است تا از هر امکان جدید نمایشگاهی برای ایجاد یک کنش شگفت‌انگیز و بدیع از نقش «قدرت» در جامعه استفاده کند. در طول دهه‌ها کاتلان، سیستم‌های قدرت و ابزارهای بصری مختلف را که برای انتقال اهمیت یا اقتدار استفاده می‌کنیم را هدف نقادانه خود قرار داده است.

این هنرمند که هرگز از بحث و جدل ابایی نداشته است، از آثار خود برای سرنگونی دیکتاتورها، تمسخر شخصیت‌های کاریزماتیک و آشکار ساختن ادعاهای پوچ‌ استفاده کرده است.

کاتلان می گوید: قدرت، هر قدرتی که باشد، مانند شیر تاریخ انقضا دارد.

مائوریتزیو کاتلان ۶۲ ساله، هنرمندی ایتالیایی، به لطف آثار طنز، انتقادی و جنجالی خود به یکی از مشهورترین چهره های دنیای هنر امروز تبدیل شده است. به خاطر همین ویژگی آثارش به او لقب «دلقک دنیای هنر» داده اند.

قصد کاتلان خلق آثار خنده دار یا عجیب نیست. او با آثارش می‌خواهد مفاهیم، قواعد و رویه‌ها را در حوزه‌های مختلف هنر، سیاست و فرهنگ زیر سوال ببرد.

بسیاری کاتلان را از نظر هدف و نوع آثارش پیرو یکی از مشهورترین هنرمندان قرن بیستم، مارسل دوشان می دانند. دوشان با آثار خلاقانه خود تعاریف رایج از مفهوم “هنر” را به چالش می کشد. برای مثال، او یک بار یک کاسه توالت را که در یک فروشگاه خریداری کرده بود به عنوان یک اثر هنری به نملیشگاه فرستاد تا ببیند مسئولان نمایشگاه با چه تعداد ایده جدید و محالف با قوانین رایج دنیای هنر استقبال می کنند.

استفاده خلاقانه و طنزآمیز او از اشیا و مواد مختلف در موقعیت‌های عجیب و غریب، همیشه بحث‌های زیادی را در میان منتقدان و عموم مردم دنیای هنر برانگیخته است. حقیقت اسب هایی که سرشان در دیوار دفن شده یا افرادی که از چوبه دار آویزان شده اند نمونه هایی از قرار دادن اشیاء معمولی در موقعیت های غیرعادی هستند.

به طور کلی، شاید برای بیننده ای که انتظارات خاصی از «هنر» دارد، آثار کاتالان اصلا شبیه آثار هنری به نظر نرسند. اما حقیقت این است که ماهیت غیرعادی و بحث برانگیز آثار کاتالان و این واقعیت که آنها توجه جهانی را به خود جلب کرده اند برای تبدیل شدن او به یک هنرمند تأثیرگذار کافی است.

کمدین

در سال ۲۰۱۹ این موز را از یک میوه فروشی در میامی خرید و آن را به دیوار آویزان کرد. این اثر هنری به سرعت در سراسر جهان مشهور شد. این یک اثر هنری «مفهومی» است که هدف اصلی آن به چالش کشیدن تعاریف و تصورات رایج در مورد ماهیت هنر است. جالب ترین نکته در مورد این اثر این است که یک بار به قیمت خیره کننده ۱۲۰ هزار دلار و بار دیگر به قیمت ۱۵۰ هزار دلار و اکنون به قیمت ۶.۲ میلیون دلار فروخته شد. البته خریدار این اثر، خود موز را نخریده است، بلکه امتیاز این اثر است. به عبارت دیگر، او می تواند موز و نوار را جایگزین کند و در عین حال آثار هنری “همان” را حفظ کند.

ساعت نهم

ساعت نهم یکی دیگر از آثار این هنرمند است. این اثر پاپ ژان پل دوم را با لباس کامل نشان می دهد که با شهاب سنگی برخورد کرده و به زمین پرتاب می شود. انگار بالاترین مقام کلیسا در حال عذاب است. عنوان این اثر اشاره به زمان نماز عصر در مسیحیت دارد که ساعت ۹ است.

بدون عنوان (۲۰۰۱)

این چیدمان بدون عنوان در سال ۲۰۰۱ در وسط لابی یک موزه هنری نصب شد. در این اثر مجسمه خود کاتالان را می بینیم که مانند دزدی از داخل یک سوراخ بیرون آمده و موزه را تماشا می کند. این اثر کاتالان را به عنوان یک فرد خطرناک در برابر قوانین جاری و پذیرفته شده دنیای هنر معرفی می کند.

«بیدی‌بیدوبیدی‌بو» (bidibidobidiboo)

این چیدمان شگفت انگیز، هم طنز و هم غم انگیز، سنجابی را نشان می دهد که روی میز آشپزخانه خودکشی کرده و اسلحه اش از دستش به زمین می افتد. نام عجیب این اثر در واقع همان کلمه جادویی است که فرشته خوب در داستان سیندرلا می خواند تا موش ها را برای کالسکه ها تبدیل به اسب کند. هر چند ناامیدی و غم بر سر این اثر می ریزد، اما دیدن آن در عین حال ما را به لبخند می اندازد و این سوال را در ذهن ما ایجاد می کند که چه چیزی این سنجاب را به این ورطه یأس و ناامیدی کشانده است.

آمریکا

این توالت های طلایی که از ۱۰۳ کیلوگرم طلا ساخته شده اند، مدتی در حمام موزه گوگنهایم و مدتی نیز در توالت شخصی وینستون چرچیل در کاخ بلنهایم در انگلستان نصب شدند تا بازدیدکنندگان بتوانند در آنجا ادرار کنند! طنز سیاسی این اثر از نام عجیب آن مشخص است. برخی این اثر را تمسخر دونالد ترامپ و بسیاری آن را نمادی از شکاف طبقاتی در آمریکا تعبیر کرده اند. این اثر در حین نصب در کاخ بلنهایم انگلستان در سال ۲۰۱۹ به سرقت رفت.

بدون عنوان (۲۰۰۷)

این اثر که در سال ۲۰۰۷ تولید شده است، پنج اسب را نشان می دهد که به نظر می رسد روی دیواری پریده و سر خود را زیر خاک فرو کرده اند. شکارچیان همیشه سر شکار خود را به عنوان افتخار به دیوار آویزان کرده اند. خوب، چرا این سنت را برعکس نکنیم. اما آیا این اسب ها مرده اند؟ آیا آنها به میل خود به دیوار پریدند؟ آیا دنیای دیگری در آن سوی دیوار وجود دارد؟ اینها سوالات عجیبی است که احتمالا کاتالان ها می خواستند در ذهن مخاطب آثار او ایجاد کنند. یکی از منتقدان هنری درباره این اثر نوشته است: «این یک جهش قهرمانانه است. اسب های کاتالان به دنبال آزادی نیستند. آنها برای زنده ماندن تلاش می کنند.

سگ مرمر

در یک کار جدیدتر، ما باید حدس بزنیم که آیا یک مرد مجسمه‌سازی شده با سنگ مرمر و سگی که در کنار هم دراز کشیده‌اند، رویاهای مشترک روی یک قالیچه می‌بینند یا شاید مرده باشند. فیگورهای واقعی تصور اینکه سینه‌هایشان به آرامی بالا می‌رود، حتی زمانی که آشکارا از سنگ ساخته شده‌اند، بسیار آسان است. اگرچه سگ ها حیوانات خانگی وفادار برای انسان هستند، اما در اینجا دو گونه در شرایط مساوی با یکدیگر ملاقات می کنند و هیچ عدم تعادل قدرت آشکاری وجود ندارد.

مائوریتزیو کاتلان ( Maurizio Cattelan ) متولد ۱۹۶۰میلادی در پادوا ایتالیا به عنوان یک هنرمند پیشرو در روزگارِ حاضر برخی از فراموش نشدنی ترین صحنه های هنر معاصر را خلق کرده است.

کاتلان به عنوان یک هنرمند خودآموخته، در اوایل ۱۹۹۰میلادی به عالم هنر وارد شد و به سرعت به‌خاطر شوخ‌طبعی و دلهرۀ فاصله بین هنر و زندگی روزمره داشت به شهرت رسید. اولین اثر هنری کاتالان یک عکس در سال ۱۹۸۹میلادی است که گویای طنزِ تاریک و تلخ این هنرمند است

ساختمایه های آثار کاتالان از فرهنگ عامه، تاریخ، مذهب سازمان یافته گرفته تا تفکرات و تعمقات هنرمند درباره خود و هنر را با لایه هایی از طنزی اندوهگین دربرمی گیرد.

هنر کاتالان برخی اوقات تا سرقت های خلاقانه و فعالیت هایی جنایی پیش می رود. درحالی که سلف هنری کاتالان ممکن است شخصیت دادائیستی همچون مارسل دوشان باشد، اما کاتلان وارث میراث بسیار بزرگتریست و آن چهره خاص هنرمندان ایتالیایی و سنت کمدیا دل آرته ست.

کاتلان با ایفای نقش بازنده های خوشحال، به طور مداوم وانمود می کند که در شانس خود برای موفقیت و به رسمیت شناخته‌شدن در نهاد هنر کارشکنی می کند.