گیاه آقطی، درختچه‌ای است که ارتفاع آن به ۱۰ متر هم می‌رسد و از تیره هفت کولان و گیاهی سمی می‌باشد که گل‌های آن به رنگ سفید و خوشه‌ای هستند و در اواخر بهار ظاهر می‌شوند.

به گزارش نمناک، این گیاه غالبا در کنار جاده ها، حاشیه جنگل‌ها و در نواحی مرطوب و سایه دار استان‌های آذربایجان و همدان می‌روید و برگ‌های گیاه، به شکل بیضی و دندانه دار است و میوه‌های آن توت مانند، کوچک و به رنگ سیاه یا ترکیبی از آبی و سیاه هستند.

این گیاه خواص درمانی فراوانی در طب سنتی دارد و از گیاه آقطی به شکل جوشانده، دم کرده، شربت، شیره یا سرکه استفاده می‌شود.

ترکیبات شیمیایی 

پوست این درختچه و برگ آن دارای مواد زیر است: 

ساوبوسین Sambucine 

سامبو نیگرین Sambunigerine 

کولین 

سیکوتین Cicutine 

نیترات پتاسیم 

در گل‌های این گیاه الدرین Elderine و مقدر کمی اسانس وجود دارد.

میوه آقطی سیاه دارای مواد زیر است:

کریزان تمین Chrysanthemin

مواد قندی 

اسانس 

صمغ

اسید والریانیک 

اسید استیک 

ارزش غذایی آقطی سیاه 

۱۰۰ گرم از میوه تازه این گیاه دارای:

۷۳ کالری، ۱۸.۴ گرم کربوهیدرات و کمتر از ۱ گرم چربی و پروتئین است.

ویتامین C: در هر صد گرم از میوه این گیاه ۶ الی ۳۵ میلی گرم ویتامین C وجود دارد. این میزان معادل ۶۰% ویتامین C مورد نیاز روزانه بدن است.

فیبر خوراکی: ۱۰۰ گرم از میوه تازه گیاه آقطی دارای ۷ میلی گرم فیبر خوراکی می‌باشد که این میزان بیش از یک چهارم مورد نیاز روزانه است.

اسید فنولیک: این اسید سرشار از آنتی اکسیدان است که موجب کاهش تخریب استرس اکسیداتیو در بدن می‌شود.

فلاونول: گیاه آقطی و آقطی سیاه، شامل آنتی اکسیدان از نوع فلوئنول کورستین، کامپرلو و ایزورامنتین است.

آنتوسیانین: آنتوسیانین که موجب سیاه و بنفش شدن میوه آقطی شده دارای آنتی اکسیدانی قوی با خواص ضد التهاب است.

طبع آقطی سیاه 

آقطی سیاه از نظر طب قدیم ایران طبع سرد و خشک دارد.

خواص بی نظیر آقطی برای پوست 

التیام زخم‌های اگزما 

از کمپرس جوشانده گل‌های خشک شده آقطی سیاه برای التیام زخم‌های اگزما استفاده کنید.

آقطی برای از بین بردن خارش بدن 

پوست ساقه آقطی سیاه را در روغن حرارت دهید سپس آن را صاف کنید و بگذارید خنک شود. سپس از این روغن برای از بین بردن خارش بدن استفاده کنید.

آقطی برای پاک کردن آرایش 

دَم کرده آقطی سیاه برای شستن صورت یا پاک کردن آرایش افرادی که پوست حساس دارند، مفید است.

ماسک صورت آقطی 

از ماسک صورت آقطی برای شادابی پوست، از بین بردن لکه‌ها و کک و مک صورت و رفع چین و چروک و جوان ماندن پوست استفاده می‌کنند. چنانچه در بخش سلامت نمناک میخوانید از جوشانده این گیاه نیز برای التیام سریعتر زخم‌ها استفاده می‌شود.

گل آقطی را با شیر قاطی کرده بجوشانید، صاف کنید و برای پاک کردن پوست صورت از آن استفاده نمایید.

گل‌های خشک شده آقطی سیاه را دم نمایید و مقداری پودر باقلای خشک را در ظرفی ریخته و سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن بریزید و خمیری تهیه نمایید. این خمیر را هر روز یک ربع روی پوست قرار دهید تا پوست شما شاداب و جوان شود. سپس این ماسک را بعد از یک ربع ساعت بشویید.

عرق گل آقطی که با آب خیارمخلوط کنید و جهت انسداد منافذ پوست از آن استفاده نمایید.

برای مرطوب نمودن پوستتان، کرم آقطی (گل آقطی ۲۰ گرم، گلیسیرین ۱۰ گرم، موم عسل ۷۰ گرم، عرق برگ چنار ۷۰ گرم، بوراکس ۲ گرم) تهیه کنید.

خواص آقطی برای مو 

مصرف میوه آقطی سیاه و مالیدن شیره این میوه برای رفع سفید مو و تقویت و افزایش رشد مو‌ها مفید است.

خواص درمانی آقطی سیاه 

درمان روماتیسم 

آقطی سیاه، برای درمان روماتیسم و تسکین درد مفاصل مفید است.

آقطی سیاه برای رفع یبوست 

آقطی سیاه خاصیت ملینی دارد و برای رفع یبوست در افراد سالخورده و افرادی که انقباضات روده بزرگ در آن‌ها ضعیف است بسیار مفید می‌باشد.

آقطی برای درمان بواسیر 

دَم کرده برگ‌های خشک شده آقطی سیاه، برای برطرف کردن درد بواسیر و رفع اسهال ضروری است. 

ریشه آقطی برای جوش خوردن استخوان 

برای جوش خوردن استخوان مصرف دَم کرده ریشه آقطی سیاه بسیار مفید است.

آقطی سیاه برای درمان سرماخوردگی 

دَم کرده گل‌های خشک شده آقطی سیاه به درمان سرماخوردگی، بیماری‌های تنفسی و نقرس کمک میکند و برای معالجه برونشیت مفید است. عصاره آقطی سیاه یک درمان ایمن، کارآمد و مقرون به صرفه برای علائم سرماخوردگی است. اگر عصاره آقطی سیاه در طی ۴۸ ساعت اول شروع علائم سرماخوردگی استفاده شود، می‌تواند مدت زمان دوره سرماخوردگی را به طور متوسط ۴ روز کاهش دهد.

آقطی برای بهبود سل 

از بخور گل‌های آقطی سیاه برای بهبود سل استفاده کنید. 

کاهش علائم عفونت سینوسی 

آقطی سیاه خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی داردو به درمان عفونت سینوسی کمک می‌کند.

آقطی برای دفع سنگ کلیه 

آقطی سیاه، سنگ کلیه را دفع و برای درمان بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری مفید است.

آقطی برای افزایش شیر مادران 

مادران شیرده بهتر است برای افزایش شیر خود آقطی سیاه مصرف کنند.

آقطی برای درمان بیماری صرع 

آقطی سیاه برای درمان بیماری صرع مفید است.

آقطی برای کاهش قند خون 

عصاره گل آقطی سیاه باعث تحریک متابولیسم گلوکز و ترشح انسولین می‌شود و موجب حذف شکر اضافی از جریان شده و به عضلات و کبد شما کمک می‌کند تا قند خون طبیعی خود را حفظ کند.

فواید آقطی برای کاهش آلرژی 

گیاه آقطی یک روش مؤثر برای درمان آلرژی نیز محسوب می‌شود. زیرا گیاه آقطی، برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی و تسکین التهاب، می‌تواند کمک کننده باشد.

آقطی برای مبارزه با سرطان 

وجود آنتوسیانین‌ها در آقطی سیاه، سبب خواص درمانی این گیاه شده و می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند.

آقطی برای سلامتی قلب 

گیاه آقطی تاثیرات مثبتی بر روی سلامتی قلب و عروق دارد، زیرا آب آقطی می‌تواند سطح چربی خون را کاهش بدهد و کلسترول را به شدت کم کند. مقادیر زیاد فلاونوئید مانند آنتوسیانین‌ها می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی باشد.

گیاه آقطی برای حمایت از سیستم ایمنی بدن 

گیاه آقطی تعداد گلبول‌های سفید را افزایش داده و به سیستم دفاعی و ایمنی بدن کمک می‌کند.

طریقه مصرف آقطی سیاه 

دمنوش آقطی سیاه 

برای تهیه این دمنوش ۱۰۰ گرم گل خشک شده آقطی سیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید ۱۰ دقیقه دَم بکشد. 

جوشانده 

۶۰ گرم پوست ساقه، برگ و یا میوه را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد. سپس آن را صاف کنید.

سرکه آقطی سیاه 

در یک لیتر سرکه، ۲۰ – ۱۰ گرم برگ‌های خشک شده این درختچه را بریزید و بگذارید تا مدت دو هفته بماند و هر روز آنرا بهم بزنید. پس از این مدت آنرا صاف کرده و در شیشه در بسته نگهداری کنید.

شیره یا آب میوه 

میوه‌های رسیده آقطی سیاه را فشار داده تا شیره آن خارج شود. برای هر بار مصرف یک قاشق چایخوری از این شیره را در یک لیوان آب بریزید و مصرف کنید.

موارد منع مصرف دمنوش آقطی سیاه 

زیاده روی در مصرف آقطی سیاه، موجب تهوع و ورم روده‌ها می‌شود.

آقطی سیاه طبع سرد و خشکی دارد و افراد سرد مزاج باید آن را با عسل میل کنند.