اگرچه کار کردن با فلش مموری آسان است، اما گاهی اوقات دستگاه مورد نظر آن را شناسایی نمی‌کند. در این مقاله با روش‌های شناخت فلش مموری سوخته و دلایل کار نکردن آن، آشنا می‌شویم.

فلش مموری یک ابزار دیجیتالی است که برای انتقال فایل بین کامپیوترها و یا به اشتراک گذاری اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، درست مثل همه ابزارهای ذخیره سازی دیجیتال، این فلش مموری‌ها هم می‌توانند خراب شوند و باعث می‌شوند تا اطلاعات ارزشمندی را از دست دهید. در صورت بروز چنین اتفاقی، ممکن است برای بازیابی داده‌های خود، به برنامه بازیابی اطلاعات فلش نیاز داشته باشید؛ اما در صورتی که فلش مموری سوخته باشد، کار زیادی از دست این برنامه‌ها برنمی‌آید. در این مواقع باید فلشش مموری سوخته خود را در صورت امکان، تعمیر کنید. در ادامه با پلازا همراه باشید تا با نحوه انجام این کار و همچنین نحوه شناخت فلش مموری سوخته، آشنا شویم.

فهرست مطالب:

فلش مموری چیست؟

فلش مموری یک حافظه ذخیره سازی کامپیوتری است که می‌تواند به صورت دیجیتالی پاک و دوباره از نو ذخیره شود. از فلش به عنوان یک حافظه برای ذخیره‌سازی در تعدادی از دستگاه‌ها از جمله تلفن‌های همراه، دوربین‌های دیجیتال و دستگاه‌های پخش کننده MP3 نیز استفاده می‌شود. حافظه فلش مموری‌ها انواع مختلفی دارند که در زیر به سه نوع اصلی آنها اشاره می‌کنیم.

• حافظه تک لایه (SLC): این نوع حافظه فقط یک بیت در هر سلول را می‌تواند نگه دارد. گرانترین نوع فلش، فلش SLC است که انرژی کمتری مصرف می‌کند و سرعت بیشتری در نوشتن و یا انتقال اطلاعات دارد. این نوع فلش هم برای برنامه‌های صنعتی و هم برای نگهداری داده‌های مهم بسیار مناسب است.
• حافظه چند لایه (MLC): این نوع حافظه نیز در هر سلول دو بیت را نگه می‌دارد. با توجه به افزایش مقدار سلول، احتمال خطا هم افزایش می‌یابد و به همین دلیل قیمت آن نیز حداقل چهار برابر کمتر از فلش‌های SLC است. این نوع حافظه از دوام پایینی برخوردار است و به همین منظور سرعت نوشتن و پاک کردن کمتری هم دارد.
• حافظه سه لایه (TLC): حافظه سه لایه TLC دارای سه بیت در هر سلول است و همچنین ارزانترین نوع فلش مموری است. با این حال سرعت خواندن و نوشتن کندتر و مقاومت بسیار کمتری دارد. معمولاً فقط محصولات سطح پایین حاوی حافظه TLC هستند و برای ذخیره سازی اطلاعات مهم توصیه نمی‌شود.

فلش مموری چگونه کار می کند؟

فلش مموری هیچ قسمت متحرکی ندارد، بی صدا و به سرعت کار می‌کند و اندازه آن نسبت به دیگر حافظه‌های ذخیره سازی کوچکتر است. درایوهای فلش از برد‌های مدار چاپی تشکیل شده‌اند که با پوشش پلاستیکی یا لاستیکی پوشانده شده‌اند. آنها از طریق پورت‌های USB یا آداپتور مخصوص به کامپیوتر متصل می‌شوند. برای دسترسی به داده‌های درایو فلش، در سیستم‌های رایانه‌ای مدرن، نیازی به نصب درایورها یا راه اندازی مجدد سیستم نیست. آنها همچنین برای کار کردن به منبع تغذیه اضافی نیاز ندارند.

چگونه فلش مموری می تواند خراب شود؟

همانطور که باتری قابل شارژ پس از گذشت چند صد چرخه شارژ ممکن است خراب شود، اجزای فلش NAND نیز می‌توانند پس از هزاران چرخه نوشتن/پاک کردن، توانایی حفظ اطلاعات را از دست بدهند. اساساً هرچه حافظه فلش شما پیرتر شود از قابلیت اطمینان آن کاسته می‌شود و دلیلی بر کار نکردن فلش مموری می‌شود. این فرسودگی تدریجی نیازی به هیچ گونه عامل محیطی یا آسیب فیزیکی ندارد. البته که چندین عوامل محیطی هم وجود دارد که به علت عدم آگاهی افراد باعث می‌شود تا ناخواسته باعث آسیب به فلش مموری شود.

از مهمترین علت کار نکردن فلش مموری و از دست رفتن اطلاعات فلش USB، خارج کردن آن به طور نادرست از دستگاه است. رایج ترین نتیجه در انجام این کار آسیب جدی به فایل سیستم شما است؛ به همین دلیل، بسیار مهم است که دستگاه را به آرامی از سیستم خارج کنید و هرگز فلش USB را هنگام خواندن یا نوشتن اطلاعات از دستگاه جدا نکنید.

روش‌های شناخت فلش مموری سوخته

پیش از اینکه به مراحل تعمیر فلش سوخته بپردازیم، اول از همه باید مطمئن شویم که فلش ما واقعا دچار مشکل شده است و به درستی کار نمی‌کند. اما از کجا بفهمیم فلش سوخته است؟ روش‌های زیر می‌توانند به شما در انجام این کار کمک کنند.

۱. فلش را به صورت مستقیم به مادربورد وصل کنید

در بسیاری از مواقع اگر از یک هاب USB استفاده کنید یا اگر فلش را به یکی از درگاه‌های جلویی کیس متصل کنید، ممکن است به دلیل نرسیدن برق کافی به فلش، سیستم نتواند آن را شناسایی کند؛ بنابراین، در قدم اول فلش را به صورت مستقیم از طریق درگاه‌های پشت کیس، به مادربورد وصل کنید و ببینید مشکل حل می‌شود یا خیر.

۲. فلش را به سایر سیستم‌ها متصل کنید

در قدم اول، فلش خود را به سایر سیستم‌ها از جمله لپ‌تاپ، کامپیوتر، تلویزیون یا حتی ضبط خودرو، متصل کنید و ببینید به درستی کار می‌کند یا خیر. در صورتی که هیچ‌کدام از دستگاه‌ها نتوانستند فلش را شناسایی کنند، این احتمال وجود دارد که فلش دچار آسیب سخت‌افزاری شده باشد.

۳. بررسی شناسایی شدن فلش توسط کامپیوتر

در ویندوز یک ابزار مدیریت دیسک (Disk Management) وجود دارد که همانطور که از نام آن پیدا است، برای مدیریت حافظه‌ها و دیسک‌های متصل به سیستم کاربرد دارد. در صورتی که کامپیوتر فلش را شناشایی نمی‌کند، ممکن است یک ایراد نرم‌افزاری وجود داشته باشد. در این صورت، نام فلش در ابزار مدیریت دیسک ویندوز قابل مشاهده خواهد بود. برای اینکه مطمئن شوید این ابزار فلش را شناسایی می‌کند، مراحل زیر را دنبال کنید:

الف) فلش خود را به سیستم وصل کنید.

ب) کلیدهای Win + X را فشار دهید و از منو باز شده روی Disk Management کلیک کنید.

ج) در پنجره باز شده، می‌توانید نام تمامی دیسک‌های متصل به سیستم را مشاهده کنید. در این صفحه به دنبال فلش خود بگردید؛ در صورتی که فلش را در این صفحه مشاهده می‌کنید اما ویندوز نامی برای آن تعریف نکرده است، مشکل فلش نرم‌افزاری است. در غیر این صورت به احتمال فراوان فلش شما سوخته است.

۴. در Device Manager به دنبال فلش خود بگردید

روش دیگری که با استفاده از آن می‌توانید مطمئن شوید که فلش سوخته است یا خیر، استفاده از Device Manager است. این روش نیز تقریبا مانند روش بالا عمل می‌کند. برای استفاده از این روش، مراحل زیر را دنبال کنید:

الف) فلش را به کامپیوتر خود متصل کنید.

ب) کلیدهای Win + X را فشار دهید و گزینه Device Manager را انتخاب کنید.

ج) قسمت‌های Disk Drives و Universal Serial Bus Controllers را گسترش دهید.

د) در صورتی که فلش شما به عنوان یک دستگاه ناشناس شناسایی شده بود یا در کنار آن یک علامت زرد رنگ وجود داشت، احتمالا فلش سوخته یا درایور آن دچار مشکل شده است.

۵. داغ شدن یا غیرعادی بودن چراغ LED

از اتصال درست فلش USB خود اطمینان حاصل کنید. یکی از راه‌کارها برای شناخت فلش مموری سوخته این است که هنگامی که USB را به رایانه متصل می‌کنید، در حالت ایده‌آل باید چراغ‌های چشمک زن روی فلش پس از اتصال به کامپیوتر روشن شوند. روشن نشدن چراغ فلش می‌تواند یکی از علائم سوختن فلش مموری باشد و شناخت فلش مموری سوخته با مشکل همراه می‌شود. همچنین، اگر فلش شما در حالت آماده‌به‌کار بیش از اندازه داغ می‌شود، ممکن است دچار مشکل سخت‌افزاری شده باشد.

۶. بررسی فیزیکی فلش مموری

پورت USB را برای بررسی هرگونه آسیب و شکستگی بررسی کنید. ممکن است بدون اینکه شما مطلع باشید، درایو فلش آسیب دیده باشد؛ بنابراین، قبل از تلاش مجدد، آن را از لحاظ فیزیکی بررسی کنید. علاوه بر این، کامپیوتر خود را ری‌استارت و یا مجددا راه اندازی کنید. بسیاری از مشکلات نرم‌افزاری از جمله مشکل نخواندن فلش مموری در کامپیوتر با این کار برطرف می‌شود.

روش های تعمیر فلش مموری خراب

اگر درایو فلش مموری شما به دلیل آسیب فیزیکی کار نمی‌کند، بهتر است تعمیر فلش مموری سوخته را نزد متخصصین بازیابی اطلاعات بسپارید. اگر این امکان وجود ندارد، شاید خودتان بتوانید با اتصال مدارهای خراب درایو USB به یک کابل USB که کار می‌کند، مشکل آن را برطرف کنید. با این حال، تلاش برای تعمیر توسط خودتان توصیه نمی‌شود؛ زیرا خطر تخریب درایو فلش زیاد است. در این بخش، ابتدا به راه‌حل‌های نرم‌افزاری خواهیم پرداخت که با استفاده از آن‌ها می‌توانید مشکلات مربوط فلش و عدم شناسایی آن را حل کنید. 

۱. در صورتی که ویندوز از شما می‌خواهد فلش را فرمت کنید

اگر پس از اتصال فلش به سیستم، ویندوز می‌تواند درایو را شناسایی کند اما محتویات آن را به شما نشان نمی‌دهد، این احتمال وجود دارد که فلش مورد نظر با یک فایل سیستمی که توسط ویندوز پشتیبانی نمی‌شود، فرمت شده باشد؛ برای مثال، این مشکل در صورتی که فلش در یک کامپیوتر مک با فرمت APFS فرمت شده باشد بوجود می‌آید. در این حالت، پس از اینکه فلش را به کامپیوتر وصل کنید، ویندوز با نشان دادن پیام زیر، از شما می‌خواهد آن را فرمت کنید. اما در صورتی که اینکار را انجام دهید، تمامی داده‌های موجود در فلش را از دست خواهید داد.

در عوض، می‌توانید از نرم‌افزارهایی که امکان خواندن درایوهای فرمت شده در مک یا لینوکس را به ویندوز می‌دهند، مانند HFSExplorer، استفاده کنید.

۲. در صورتی که فلش تنها در کامپیوتر شما شناسایی نمی‌شود

اگر فلش توسط سیستم‌های دیگر شناسایی می‌شود اما کامپیوتر شما نمی‌تواند آن را نشان دهد، احتمالا مشکل از درایورهای ویندوز است. برای اطمینان، با استفاده از روش چهارم در قسمت قبلی مقاله، به Device Manager بروید و ببینید آیا علامت تعجب زرد رنگ کنار فلش وجود دارد یا خیر. در صورتی که این علامت را مشاهده کردید، مراحل زیر را برای حل مشکل درایور دنبال کنید:

الف) روی فلش خود راست کلیک کرده و Properties را انتخاب کنید.

ب) به زبانه Driver بروید و گزینه Update Driver را بزنید. تا نسخه جدید درایور نصب شود.

ج) در صورتی که ویندوز به تازگی درایور را آپدیت کرده باشد، می‌توانید روی Roll Back Driver بزنید تا نسخه قدیمی نصب شود.

د) در صورتی که دو گزینه قبلی کارساز نبودند، روی Uninstall بزنید و ویندوز را ریستارت کنید تا درایور حذف و مجددا نصب شود.

۳. در صورتی که درایو فلش در Disk Management نشان داده می‌شود و دارای پارتیشن است

در این حالت، دلیل کار نکردن فلش مموری می‌تواند از این باشد که درایو فاقد یک حرف اختصاصی است و مشکل از سوختن آن نیست. برای اینکه درایو را نامگذاری کنید:

الف) به Disk Management بروید و پس از راست کلیک روی پارتیشن فلش، گزینه Change Drive Letter and Paths را انتخاب کنید.

ب) در پنجره باز شده، روی Add کلیک کنید.

ج) حالا یک حرف به درایو اختصاص دهید.

د) روی OK کلیک کنید. اکنون باید بتوانید فلش را در فایل اکسپلورر مشاهده کنید.

۴. در صورتی که درایو در Disk Management قابل مشاهده است ولی فاقد پارتیشن است

اگر در صفحه Disk Management درایو را مشاهده می‌کنید اما روبه‌روی آن Unallocated درج شده است، دلیل این است که فلش کاملا خالی از داده است و فرمت نشده است. برای اینکه فلش را فرمت کنید، مراحل زیر را پشت سر بگذارید:

الف) روی Unallocated راست کلیک کرده و New Simple Volume را انتخاب کنید.

ب) حداکثر مقدار قابل انتخاب را وارد کرده و یک حرف برای درایو فلش مشخص کنید.

ج) بهتر است فلش را فرمت exFAT فرمت کنید تا با همه سیستم‌ها سازگاری داشته باشد.

پس از فرمت کردن، ببینید مشکل فلش برطرف شده و می‌توانید از آن استفاده کنید یا خیر.

۵. در صورتی درایو را در Disk Management مشاهده می‌کنید اما امکان فرمت آن وجود ندارد

در این حالت، فلش ممکن است پارتیشن‌بندی بهم‌ریخته‌ای داشته باشد. حتی ممکن است برخی پارتیشن‌ها محافظت شده باشند و امکان فرمت کردن آن‌ها وجود نداشته باشد. در این صورت برای حل مشکل باید درایو را پاکسازی کنید؛ به این ترتیب تمامی داده‌ها و فایل‌های موجود در آن را از دست خواهید داد؛ بنابراین، اگر می‌توانید در سیستم‌های دیگر به فلش دسترسی پیدا کنید، از داده‌های آن بکاپ بگیرید. سپس برای پاکسازی فلش، مراحل زیر را پشت سر بگذارید:

الف) در بخش جستجوی ویندوز، CMD را وارد کرده و از فهرست نتایج روی Command Prompt راست کلیک کنید.

ب) گزینه Run as Administrator را انتخاب کنید.

ج) فرمان diskpart را وارد کرده و اینتر را فشار دهید. سپس فرمان list disk را وارد کنید تا فهرستی از دیسک‌های متصل به کامپیوتر را ببینید.

د) در این مرحله باید دقت زیادی به خرج دهید و فلش را به درستی انتخاب کنید. با استفاده از میزان حجم هر دیسک، می‌توانید شماره مربوط به فلش خود را از فهرست پیدا کنید.

ه) پس از پیدا کردن دیسک، فرمان (شماره درایو) select disk را انتخاب کنید. مانند تصویر پایین، فلش مدنظر ما دیسک شماره ۳ است پس فرمان select disk 3 را وارد می‌کنیم.

و) پس از انتخاب دیسک، فرمان clean را تایپ کرده و اینتر را فشار دهید. پس از اتمام فرایند پاکسازی، پیام DiskPart succeeded in cleaning the disk را مشاهده خواهید کرد.

ز) حالا با دنبال کردن مراحل ذکر شده در روش قبلی، فلش را پارتیشن‌بندی کنید.

۶. فلش مموری را نزد یک تعمیرکار ببرید

در صورتی که هیچ‌کدام از روش‌های بالا کارساز نبودند، به احتمال زیاد فلش شما دچار مشکل سخت‌افزاری شده است و نیاز به تعمیر اساسی دارد. در این حالت کار زیادی از دست شما بر نمی‌آید و بهتر است فلش خود را برای تعمیر نزد یک تعمیرکار ببرید یا یک فلش جدید خریداری کنید.

روش های جلوگیری از سوختن فلش مموری

در قدم اول قبل از اینکه فاجعه رخ دهد و فلش شما بسوزد، لازم است که به طور مکرر از اطلاعات و دیتای خود پشتیبان بگیرید. استفاده از فلش مموری قابل اعتماد مانند فلش SLC برای اطلاعات و برنامه‌های مهم نیز امری ضروری است. همیشه مراقب باشید تا به آرامی فلش را از دستگاه خارج کنید و هرگز هنگام خواندن یا نوشتن، دستگاه را از برق نکشید. حذف نادرست فلش مموری می‌تواند باعث آسیب دیدن آن و از دست دادن دیتای شما شود. اگر به این نکات توجه نکنید، بازیابی اطلاعات فلش ممکن است تنها گزینه شما باشد.

در آخر حفظ و نگهداری فلش مموری در شرایط مناسب و قرار نگرفتن آن در معرض دمای بالا، رطوبت و فشار یا ضربه فیزیکی، عملکرد فلش شما را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند.

سوالات متداول

سخن پایانی

در این مقاله سعی بر این داشتیم تا به طور مفصل راجع به شناخت فلش مموری سوخته و انواع روش‌های حل نرم‌افزاری این مشکل آشنا شویم. در صورتی که مراحل بالا کمکی به شما نکردند، احتمالا شانس کمی برای تعمیر فلش سوخته وجود دارد و بهتر است آن را با یک فلش جدید جایگزین کنید. همچنین، این احتمال وجود دارد که فلش اصلا نسوخته باشد که در این صورت با انجام تست سالم بودن فلش مموری (اتصال آن به سایر سیستم‌ها) می‌توانید از این موضوع اطمینان حاصل کنید.