تاریخ دقیق ولادت امام سجاد علیه السلام در تقویم شمسی برابر است با :

۱۴۰۳/۱۱/۱۶

سه شنبه – ۱۶ بهمن ۱۴۰۳

تاریخ دقیق ولادت امام سجاد علیه السلام در تقویم قمری برابر است با :

۱۴۴۶/۰۸/۰۵

الثلاثاء – ۰۵ شعبان ۱۴۴۶

تاریخ دقیق ولادت امام سجاد علیه السلام در تقویم میلادی برابر است با :

۲۰۲۵-۰۲-۰۴

Tuesday – 2025 February 04

زندگی نامه و ولادت امام سجاد (ع)

امام سجاد (علیه السلام) در پنجم شعبان سال ۳۸ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. پدر ایشان امام حسین (علیه السلام) است. به گفته برخی مادر ایشان شهربانو، شاه‌زنان یا جهانشاه، دختر یزدگرد سوم پادشاه ساسانی ایران است. ایشان در روز عاشورا به‌شدت بیمار بودند، به همین علت نتوانستند در جنگ شرکت کنند و بعد از شهادت امام حسین (علیه السلام) و یارانش اسیر شدند. نقش مهم امام سجاد (علیه السلام) در نهضت عاشورا، پیام‌رسانی خون شهیدان کربلا و حفظ دستاوردهای آن انقلاب خونین بود. ایشان در مسجد شام خطبه‌ای خواندند و خود و پدر و جد خویش را به مردم شناساند و به شامیان نشان دادند که آنچه یزید و کارگزارانش بر سر زبان‌ها انداخته‌اند، درست نیست. امامت امام زین‌العابدین (علیه السلام) از عاشورای سال ۶۱ قمری آغاز شد و تا ۳۴ سال ادامه داشت.

القاب و کنیه‌های امام سجاد (ع)

مشهورترین لقب علی بن حسین (علیه السلام)، زین‌العابدین به معنای زینت عبادت‌کنندگان است. در برخی منابع گفته‌شده است که ایشان در شبانه‌روز هزار رکعت نماز می‌خواندند و به دلیل زهد و عبادت زیاد به این نام ملقب شده‌اند. دیگر القاب ایشان سیدالساجدین، سجاد، ذو الثفنات، هاشمی، علوی، علی‌اکبر، امین، زکی، سید المتّقین، زین الصالحین و منارالقانتین است. کنیه ایشان نیز ابوالحسن، ابوالحسین، ابومحمّد، ابولقاسم و ابوعبداللّه است.

همسر و فرزندان امام زین‌العابدین (ع)

امام سجاد (ع) پانزده فرزند شامل یازده پسر و چهار دختر داشتند. یکی از همسران امام زین‌العابدین، ام عبدالله دختر امام حسن مجتبی (ع) و فرزند ایشان امام محمدباقر (علیه السلام) بودند.

سخنان و احادیث امام سجاد (ع)

احادیث و سخنان زیادی از امام سجاد (علیه السلام) به یادگار مانده است که حدود سیصد حدیث در کتب اربعه شیعه نوشته‌شده است. در ادامه چند حدیث کوتاه از امام سجاد علیه‌السلام ذکرشده است:

إنَّها [الصَّدَقَهَ] تَقَعُ فِی یَدِاللّه قَبلَ أن تَقَعَ فِی یَدِ السّائِلِ: صدقه، قبل از اینکه به دست نیازمند برسد، در دست خداوند قرار می‌گیرد.

خَیْرُ مَفاتیحِ الاُمورِ الصِّدقُ وَ خَیْرُ خَواتیمِهَا الْوَفاءُ: بهترین شروع کارها صداقت و راستگویی و بهترین پایان آن‌ها وفا است.

إنَّ أرضاکُم عِندَاللّه ِ أسبَغُکُم عَلی عِیالِهِ: خداوند از آن کس خشنودتر است که خانواده خود را بیشتر در رفاه و نعمت قرار دهد.

اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ کُلَّ قَلْبٍ حَزینٍ وَ یُحِبُّ کُلَّ عَبْدٍ شَکورٍ: خداوند هر قلب محزون و هر بنده شکرگزار را دوست دارد.

وَیلٌ لِمَن غَلَبَت آحادُهُ أعشارَهُ: وای به حال کسی که یکانش (گناهان) بر ده گانش (نیکی‌ها) چیره شود.

دعای سریع الاجابه امام سجاد (ع)

مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب جامع مفاتیح‌الجنان، دعای زیر را در خصوص اجابت سریع دعا از امام سجاد (ع) روایت کرده است:

إِلَهِی کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَنَا أَنَا وَ کَیْفَ أَقْطَعُ رَجَائِی مِنْکَ وَ أَنْتَ أَنْتَ إِلَهِی إِذَا لَمْ أَسْأَلْکَ فَتُعْطِیَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیُعْطِینِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أَدْعُکَ [أَدْعُوکَ] فَتَسْتَجِیبَ لِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَدْعُوهُ فَیَسْتَجِیبُ لِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أَتَضَرَّعْ إِلَیْکَ فَتَرْحَمَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَتَضَرَّعُ إِلَیْهِ فَیَرْحَمُنِی إِلَهِی فَکَمَا فَلَقْتَ الْبَحْرَ لِمُوسَی عَلَیْهِ السَّلامُ وَ نَجَّیْتَهُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تُنَجِّیَنِی مِمَّا أَنَا فِیهِ وَ تُفَرِّجَ عَنِّی فَرَجاً عَاجِلاً غَیْرَ آجِلٍ بِفَضْلِکَ وَ رَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خدایا چگونه تو را بخوانم و حال‌آنکه من منم و چگونه امیدم را از تو قطع کنم و حال آنکه تو تویی، خدایا! آنگاه که از تو نخواهم که به من عطا کنی پس کیست که از او درخواست عطا کنم؟ خدایا! آنگاه که تو را نخوانم تا مرا اجابت کنی، پس کیست که او را بخوانم تا اجابتم کند؟، خدایا! آنگاه که به سوی تو زاری نکنم تا به من مهرآوری، پس کیست که به جانب او زاری کنم تا به من مهر آورد، خدایا! چنان که دریا را برای موسی (درود خدا بر او) شکافتی و نجاتش دادی، از تو درخواست می‌کنم بر محمّد و خاندانش درود فرستی و از آنچه در آن گرفتارم.

کتاب‌ها و دعاهای امام سجاد (ع)

صحیفه سجادیه

این کتاب که به زبور آل محمد مشهور است شامل ۵۴ دعا و مناجات از امام سجاد (علیه السلام) است و درواقع ایشان در این دعاها به روشن نمودن راه درست در پرتو تربیت دین و قرآن و پاکیزه ساختن جان‌ها از آلایش اشاره می‌کنند و از رفتار و گفتار ناشایست جامعه به خداوند پناه می‌برند. این کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسوی و … ترجمه‌شده است.

رساله حقوق

این رساله از امام سجاد (علیه السلام) مجموعه‌ای تربیتی و اخلاقی است که در آن ۵۱ حق شامل وظایف مختلف انسان در برابر خدا، خود و دیگران گفته‌شده است. برخی از حقوق نام‌برده در این رساله عبارت‌اند از: حق خدا، حق نفس، حق زبان، حق نماز، حق معلم، حق رعیت، حق زن، حق مادر، حق پدر، حق فرزند، حق بنده، حق هم‌نشین، حق همسایه و … است.

دعای سحر مشهور به دعای ابوحمزه

امام زین‌العابدین (علیه السلام) این دعا را در سحرهای ماه رمضان می‌خواندند و چون ابوحمزه ثمالی این دعا را از امام سجاد (علیه السلام) نقل کرده است به این نام مشهور است.

زیارت امین الله

امام سجاد (علیه السلام) موقع زیارت مزار حضرت علی (علیه السلام) این زیارت‌نامه را خوانده است که یکی از معتبرترین زیارت‌ها است و در زیارت دیگر ائمه (علیه السلام) نیز می‌توان آن را خواند.

مقام امام سجاد (ع)

مقام امام زین‌العابدین (علیه السلام) در شهر نجف در کشور عراق و نزدیک مرقد صافی صفا و در ضلع غربی آستان مقدس علوی قرار دارد. این مکان درواقع محل توقف و اقامت ایشان برای زیارت امیر مؤمنان (علیه السلام) بوده است که بعدها در آنجا مسجدی به نام مقام امام زین‌العابدین (علیه السلام) ساخته شد.

شهادت امام سجاد (ع)

امام زین‌العابدین (علیه السلام) بعد از گذشت ۴۰ سال از واقعه کربلا در روز ۱۲ یا ۲۵ محرم سال ۹۴ یا ۹۵ هجری قمری به دستور ولید بن عبدالملک و با خوراندن زهر به ایشان در شهر مدینه به شهادت رسیدند. قبر مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع در مدینه کنار قبر امام حسن مجتبی (علیه السلام)، امام محمدباقر (علیه السلام) و امام جعفر صادق (علیه السلام) قرار دارد.