در آستانه روز ولنتاین، بازار گل و هدیه‌های ولنتاینی با قیمت‌های سرسام‌آور، تبدیل به عرصه‌ای برای سودجویی شده است. در حالی که بسیاری از مردم برای خرید یک دسته گل ساده باید هزینه‌هایی چندبرابر سال‌های گذشته را پرداخت کنند، برخی فروشندگان قیمت گل‌های تزئین‌شده را تا ۸۰ میلیون تومان بالا برده‌اند.

ولنتاین روزی که در بسیاری از نقاط جهان به نماد عشق و محبت شناخته می‌شود در ایران نیز هر ساله در تاریخ ۱۴ فوریه جشن گرفته می‌شود. البته در سال‌های اخیر با توجه به شرایط دشوار اقتصادی و فشار‌های مالی، استقبال از این روز نسبت به گذشته کمرنگ‌تر شده است.

در حالی که یک باکس ولنتاینی ساده شامل گل و شکلات در گذشته مبلغی مقرون‌به‌صرفه داشت، حالا برای خرید همین پک‌های معمولی باید هزینه‌هایی برابر با حقوق چند ماه یک کارگر پرداخت.

البته گروهی دیگر از افراد با صرف مبالغ کلان به دنبال خرید گل‌های تزئین‌شده با قیمت‌هایی معادل یک آیفون ۱۵ پرومکس هستند. این تناقض قابل توجه در بازار نشان‌دهنده شکاف عمیق اقتصادی میان اقشار مختلف جامعه است.

مسئله واقعی ممنوعیت یا نادرست بودن برگزاری این مناسبت‌ها نیست، ولی زمانی که با افزایش تقاضا، برخی فروشندگان از این موقعیت برای بالا بردن قیمت‌ها بهره‌برداری می‌کنند، مسئله به یک بحران تبدیل می‌شود.

به عنوان مثال قیمت یک شاخه گل رز در روز ولنتاین ممکن است چندین برابر قیمت معمول خود شود. این روند در سایر مناسبت‌ها نیز دیده می‌شود؛ گل‌ها، شکلات‌ها، عروسک‌ها و هدایای دیگر به سرعت به کالا‌های گران‌قیمتی تبدیل می‌شوند که تنها قشر خاصی از جامعه توانایی خرید آنها را دارند.

این افزایش قیمت‌ها نه به دلیل بالا بودن هزینه تولید یا ارزش واقعی کالا‌ها بلکه به دلیل استفاده از فرصت‌های ویژه برای سودجویی است. برخی از فروشندگان از این روز‌ها به عنوان یک فرصت تجاری برای کسب سود بیشتر استفاده می‌کنند؛ در حالی که در روز‌های معمولی، قیمت‌های مشابه به‌مراتب پایین‌تر هستند.

این وضعیت به ویژه در شرایط اقتصادی کنونی فشار زیادی بر اقشار متوسط و کم‌درآمد وارد می‌آورد که به دنبال خرید هدایای ساده و معمولی برای عزیزانشان هستند، اما به دلیل این افزایش قیمت‌ها قادر به انجام این کار نمی‌شوند.

تصویر پایین قیمت کادو‌های مختلف در روز ولنتاین برای سال جاری را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشخص است، گل‌های رزی که شبیه به یک خرس طراحی شده‌اند، حدود ۶۹ میلیون تومان قیمت دارد. همچنین یک جام گل رز ساده بیش از ۳۲ میلیون تومان عرضه می‌شود.

عشق تجاری برای گروه‌های خاص

گذشته از آنکه قیمت‌های اشاره‌شده نمایشی از نبود کنترل و نظارت بر بازار است، این نوع قیمت‌ها که احتمالاً مشتریان تضمین‌شده‌ای هم دارد، حاکی از آن است که مسئله عشق هم برای عده‌ای از شهروندان هم به یک مسئله تجاری و مالی تبدیل شده است. عده‌ای که برای ابراز عشق خود قیمت‌گذاری کرده‌اند و با این کار صرفاً بر آتش سودجویان می‌دمند.

اکنون در حالی گروهی از شهروندان در حال و هوای برگزاری یک جشن لاکچری برای روز عشق هستند که بیشتر اقشار مردم دیگر برای تأمین خوراک روزانه خود دست و پنجه نرم می‌کنند و با نرخ‌هایی که مسئولان با تصمیمات خود در بازار‌های مختلف ازجمله ارز ایجاد کرده‌اند، در کف هرم مازلو که رفع نیاز‌های فیزیولوژیک است، گیر افتاده‌اند و حتی تصوری از احساساتی نظیر عشق و دوست داشتن ندارند که بخواهند برای آن جشن ولنتاین هم برگزار کنند.

گویا در ایران باید ابراز عشق را هم محدود به گروهی خاص دانست که با خم‌شدن کمر دهک‌های مختلف درآمدی در برابر رشد فزاینده نرخ ارز، طلا و کالا‌های اساسی، خم به ابروهایشان هم نمی‌آید و صرفاً سقف آلام و آرزو‌های خود را بالا و بالاتر می‌برند.

۳ روز کار برای خرید گل ولنتاین

بررسی بازار نشان می‌دهد که در بخش غیرلاکچری بازار ولنتاین هم قیمت‌ها چندان پایین و درخور حقوق و دستمزد اکثریت جامعه نیست. به‌عنوان مثال قیمت یک شاخه گل رز برای روز ولنتاین بین ۱۲۰ هزار تا ۱۵۰ هزار تومان است. اگر افراد بخواهند یک باکس هدیه ساده شامل گل و شکلات خریداری کنند باید حداقل یک میلیون تومان کنار بگذارید. حال اگر عروسک‌های مناسبتی هم در این باکس قرار بگیرند، نرخ آن به سه میلیون تومان نزدیک می‌شود.

این مبلغ برای بسیاری از مردم از جمله کارگران رقم قابل‌توجهی است. با توجه به دستمزد روزانه یک کارگر که ۳۱۰ هزار تومان است باید حداقل سه روز حقوق خود را صرف خرید یک هدیه ساده کند. این فشار اقتصادی باعث می‌شود که بسیاری از افراد از خرید هدایای خاص برای این روز صرف‌نظر کنند.

خرس و گل ولنتاین معادل ۹ ماه حقوق کارگران

در حالی که اکثریت مردم مجبور به خرید هدایای ساده و ارزان‌قیمت هستند، برخی فروشندگان هم دست به فروش کالا‌های لوکس و گران‌قیمت زده‌اند. برای مثال برخی از خرس‌های ولنتاین تزئین‌شده یا گل‌های رز قیمت‌هایی بیش از ۸۰ میلیون تومان دارند.

این مبلغ، معادل ۹ ماه حقوق یک کارگر است. در چنین شرایطی تنها قشر مرفه می‌توانند از این هدیه‌ها بهره ببرند و سایر اقشار جامعه از این بازار دور می‌مانند.

این تفاوت‌های چشمگیر در بازار، عمق شکاف اقتصادی میان اقشار مختلف جامعه را بیش از پیش نمایان کرده و نشان می‌دهد که ولنتاین در ایران دیگر تنها یک روز عشق و محبت نیست، بلکه به یک نمایش از تفاوت‌های مالی و اجتماعی تبدیل شده است.

حتی اگر قیمت هر شاخه گل رز ولنتاینی ۱۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شود، باز هم برای خرید یک دسته گل ساده مبلغی نسبتا بالا به حساب می‌آید، اما در بازار ولنتاین این دسته گل‌ها با قیمت‌هایی چند برابر عرضه می‌شوند که نشان‌دهنده روند سودجویی در این بازار است.

همچنین در حالی که قیمت برخی از خرس‌های ولنتاینی تزئین‌شده به ۸۰ میلیون تومان می‌رسد، این مبلغ معادل قیمت یک آیفون ۱۵ پرومکس یا یک قطعه طلاست با این تفاوت که خرید یک آیفون یا طلا نه تنها از نظر اقتصادی انتخابی معقول‌تر به شمار می‌آید، بلکه کالایی با ارزش افزوده بیشتر است و در طولانی‌مدت به مراتب کاربردی‌تر از یک هدیه تزئینی خواهد بود.

بنابراین، پرداخت چنین مبالغی برای یک خرس ولنتاین در حالی که می‌توان با همان پول یک کالای لوکس و با ارزش‌تر خرید از نظر اقتصادی انتخابی غیرعقلانی به نظر می‌رسد.