«تابناک با تو» – برخی از موسیقی‌های متن فیلم آن‌قدر تأثیرگذار و ماندگارند که حتی از خود فیلم هم محبوب‌تر می‌شوند. وقتی نام یک فیلم را می‌شنویم، شاید داستانش را به یاد نیاوریم، اما موسیقی متن آن در ذهنمان طنین‌انداز شود. این اتفاق دلایل مختلفی دارد؛ از احساسات نوستالژیک گرفته تا کیفیت بالای ملودی و ترانه. گاهی هم فیلم به هر دلیلی چندان دیده نمی‌شود، اما موسیقی آن از طریق رادیو، تلویزیون یا اینترنت برای همیشه جاودانه می‌ماند. در ادامه، به ۹ دلیل مهم که چرا برخی از موسیقی‌های متن از فیلم‌هایشان موفق‌تر شده‌اند، می‌پردازیم.

۱- در دوره‌ای می‌زیسته‌ایم که خود فیلم قابل دسترسی نبوده!

کاست‌های به اصطلاح مجاز کلایدرمن یا موسیقی رادیو تلویزیون در دهه ۶۰ را به یاد می‌آورید؟ برای ما جای سوال بود که این قطعات موسیقی واقعا موسیقی ترانه فیلمی بوده‌اند؟ و وقتی این موسیقی اینقدر زیباست خود فیلم چقدر پرکشش و رمانتیک می‌توانسته باشد!

اما در دوره‌ای دانلود فیلم به سادگی کنونی نبود و ما بسیاری از کلاسیک‌ها را نمی‌توانستیم ببینیم. پس موسیقی را می‌شنیدیم و از زیبایی آن لذت می‌بردیم، بدون اینکه فیلم را دیده باشیم و یا اصلا بدانیم که این یک موسیقی مستقل نیست، بلکه موسیقی متن یک فیلم است.

گاهی هم البته فیلم سال‌ها قبل از تولد ما پخش شده بود و علیرغم شهرت و فراگیری موسیقی‌اش ما اصلا به صرافت دانلود خود فیلم برنیامده بودیم.

۲- ترانه‌هایی که به تنهایی هم یک شاهکار موسیقایی هستند

گاهی یک قطعه موسیقی چنان قوی، عاطفی و دلنشین است که بدون نیاز به فیلم هم به اثری مستقل و محبوب تبدیل می‌شود. ترانه “My Heart Will Go On” از فیلم تایتانیک (Titanic) مثال بارز این موضوع است؛ آهنگی که به لطف اجرای سلین دیون (Celine Dion) فراتر از مرز‌های سینما رفت و در تمام جهان شنیده شد. همچنین آهنگ “Take My Breath Away” از فیلم تاپ گان (Top Gun) که توسط گروه برلین (Berlin) اجرا شد، از فیلم جدا شد و به یکی از عاشقانه‌ترین ترانه‌های دهه ۸۰ تبدیل شد. گاهی موسیقی چنان پرقدرت است که بدون در نظر گرفتن فیلم، همچنان الهام‌بخش و جاودانه باقی می‌ماند.

۳- قدرت نوستالژی و احساسات جمعی

برخی موسیقی‌های متن، به دلیل ارتباطی که با خاطرات شنوندگان برقرار می‌کنند، محبوب‌تر از خود فیلم می‌شوند. برای مثال، آهنگ “Eye of the Tiger” از فیلم راکی ۳ (Rocky III) دیگر فقط یک موسیقی متن نیست، بلکه به سرود غیررسمی ورزشکاران و افراد در تلاش برای موفقیت تبدیل شده است. یا “I Will Always Love You” که اگرچه در فیلم بادیگارد (The Bodyguard) جاودانه شد، اما اجرای بی‌نظیر ویتنی هیوستون (Whitney Houston) آن را به اثری مستقل و فراتر از سینما برد. شنیدن این ترانه‌ها، حس گذشته، جوانی و لحظات شیرین زندگی را زنده می‌کند و باعث می‌شود موسیقی نسبت به خود فیلم ماندگارتر باشد.

۴- شهرت خواننده یا آهنگساز فراتر از فیلم است

گاهی اوقات، خواننده یا آهنگساز یک ترانه، از خود فیلم مشهورتر است و همین موضوع باعث می‌شود موسیقی ماندگارتر از فیلم شود. مثلاً، فیلم Dangerous Minds شاید امروز کمتر دیده شود، اما آهنگ “Gangsta’s Paradise” از کولیو (Coolio) همچنان یکی از مهم‌ترین ترانه‌های هیپ‌هاپ دهه ۹۰ است. همین‌طور، موسیقی متن فیلم Gladiator ساخته هانس زیمر (Hans Zimmer) چنان تأثیرگذار بود که امروزه در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی، تبلیغات و حتی مسابقات ورزشی از آن استفاده می‌شود. وقتی یک موسیقیدان چیره‌دست اثری خلق کند، آن قطعه می‌تواند از مرز‌های فیلم فراتر رود و به یک پدیده مستقل تبدیل شود.

۵ – موسیقی متن می‌تواند در تبلیغات، ورزش و برنامه‌های تلویزیونی جاودانه شود

گاهی یک موسیقی متن، به دلیل استفاده مداوم در تبلیغات تجاری، رویداد‌های ورزشی و برنامه‌های تلویزیونی، حتی از خود فیلم اصلی هم مشهورتر می‌شود. به عنوان مثال، آهنگ “Gonna Fly Now” از فیلم راکی (Rocky) در بسیاری از مسابقات ورزشی و تبلیغات انگیزشی پخش شده و حتی کسانی که فیلم را ندیده‌اند هم این موسیقی را می‌شناسند. همین اتفاق برای “Chariots of Fire” از فیلم ارابه‌های آتش (Chariots of Fire) رخ داده است؛ قطعه‌ای که در برنامه‌های المپیکی، رقابت‌های ورزشی و حتی برنامه‌های طنز از آن استفاده شده است.

برخی موسیقی‌های متن، به لطف ساختار حماسی و پرانرژی خود، خارج از چارچوب سینما محبوب شده و به بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ عمومی تبدیل می‌شوند. همچنین، موسیقی متن فیلم‌هایی مانند Pirates of the Caribbean بار‌ها در تیزر‌های تبلیغاتی، نمایش‌های زنده و ویدئو‌های یوتیوب به کار رفته است. این اتفاق باعث می‌شود موسیقی از قالب یک فیلم خاص فراتر رود و به اثری ماندگار در ذهن مردم تبدیل شود. بسیاری از مردم وقتی این قطعات را می‌شنوند، شاید حتی ندانند که اصلاً متعلق به چه فیلمی بوده است. در نتیجه، استفاده گسترده از یک قطعه در رسانه‌های مختلف، تأثیرگذاری آن را به مراتب بیشتر از فیلمی که از آن آمده است، می‌کند. وقتی یک موسیقی به بخشی از فرهنگ جمعی تبدیل شود، حتی نسل‌های بعدی هم آن را می‌شناسند. این موضوع یکی از دلایلی است که برخی موسیقی‌های متن فیلم‌ها حتی پس از فراموش شدن فیلم اصلی، همچنان زنده می‌مانند.

۶- برخی موسیقی‌های متن در چالش‌های اینترنتی و رسانه‌های اجتماعی دوباره زنده می‌شوند

با گسترش شبکه‌های اجتماعی، بعضی از موسیقی‌های متن که در زمان اکران فیلم چندان مورد توجه قرار نگرفته بودند، از طریق چالش‌های اینترنتی و ویدئو‌های وایرال دوباره محبوب می‌شوند. برای مثال، آهنگ “Bella Ciao” که در سریال Money Heist استفاده شد، از یک ترانه قدیمی ایتالیایی به یک سرود جهانی مقاومت تبدیل شد. یا آهنگ “Dreams” از گروه Fleetwood Mac که در ابتدا در فیلم Forrest Gump شنیده شد، با ویدئویی در TikTok دوباره به شهرت رسید. این اتفاق برای بسیاری از موسیقی‌های متن فیلم نیز رخ داده است؛ مانند آهنگ “Running Up That Hill” از Kate Bush که پس از استفاده در سریال Stranger Things دوباره محبوب شد. کاربران اینترنت با ساختن کلیپ‌های خلاقانه، ریمیکس‌های جدید و چالش‌های رقص، باعث می‌شوند که موسیقی‌های قدیمی در بین نسل جدید دوباره شنیده شوند. بسیاری از قطعاتی که روزی فقط بخشی از یک فیلم بودند، امروزه در ویدئو‌های اینستاگرام، یوتیوب و تیک‌تاک حضور دائمی دارند. این پدیده باعث شده که برخی آهنگ‌ها نه‌تنها فراتر از فیلم‌هایشان بروند، بلکه در فرهنگ دیجیتال به عنوان ترند‌های جدیدی زنده بمانند. امروزه آهنگ‌هایی مانند “Stayin’ Alive” از فیلم Saturday Night Fever یا “You’re the Best” از Karate Kid در ویدئو‌های انگیزشی و طنز به کار می‌روند. در نتیجه، موسیقی‌های متن حتی پس از گذشت دهه‌ها، از طریق اینترنت و رسانه‌های اجتماعی فرصت دوباره‌ای برای درخشش پیدا می‌کنند.

۷- گاهی موسیقی فیلم برای فرهنگ عامه قابل فهم‌تر و در دسترس‌تر از خود فیلم است

برخی فیلم‌ها به دلیل پیچیدگی داستانی، طولانی بودن یا خاص بودن ژانر، تنها برای مخاطبان محدودی جذاب‌اند، اما موسیقی متن آنها می‌تواند مورد پسند طیف گسترده‌تری از مردم قرار بگیرد. برای مثال، فیلم Requiem for a Dream به دلیل فضای تاریک و داستان سنگینش ممکن است برای همه مخاطبان خوشایند نباشد، اما موسیقی متن آن، “Lux Aeterna”، بار‌ها در مستندها، مسابقات ورزشی و تریلر‌های سینمایی استفاده شده است. همین‌طور موسیقی فیلم Inception از هانس زیمر که تحت عنوان “Time” منتشر شد، امروزه یکی از پرکاربردترین قطعات در ویدئو‌های انگیزشی و تبلیغاتی است، در حالی که خود فیلم به دلیل پیچیدگی ساختاری برای همه مخاطبان قابل درک نیست. این اتفاق درباره فیلم Interstellar نیز صدق می‌کند؛ موسیقی “Cornfield Chase” از این فیلم یکی از محبوب‌ترین قطعات کلاسیک مدرن شده، اما خود فیلم برای برخی تماشاگران سنگین و علمی‌تخیلی محسوب می‌شود. همین اتفاق برای بسیاری از فیلم‌های هنری و تجربی نیز رخ می‌دهد؛ فیلم‌هایی که شاید در جشنواره‌ها مورد تحسین باشند، اما عامه مردم با موسیقی آنها ارتباط بهتری برقرار می‌کنند. موسیقی متن “The Ecstasy of Gold” از فیلم The Good, the Bad and the Ugly نیز نمونه‌ای از این موضوع است که در فرهنگ موسیقی عامه بار‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در مجموع، موسیقی فیلم گاهی زبانی جهانی‌تر و قابل‌فهم‌تر از خود فیلم دارد و به همین دلیل ماندگارتر می‌شود.

۸- گاهی موسیقی فیلم با رویداد‌های مهم اجتماعی و سیاسی گره می‌خورد

برخی موسیقی‌های متن فیلم، به دلیل همراه شدن با یک رویداد مهم تاریخی یا اجتماعی، به شهرتی فراتر از فیلم دست پیدا می‌کنند. برای مثال، آهنگ “Do You Hear the People Sing?” از فیلم Les Misérables به نمادی برای اعتراضات مدنی در سراسر جهان تبدیل شده است. یا قطعه “We Shall Overcome” که بار‌ها در مستند‌های مربوط به جنبش‌های حقوق مدنی آمریکا پخش شده و تأثیری عمیق در تاریخ معاصر داشته است. برخی آهنگ‌ها به دلیل متن اعتراضی یا پیام سیاسی خود از فیلم فراتر می‌روند؛ مانند “Another Brick in the Wall” از فیلم The Wall که توسط پینک فلوید (Pink Floyd) اجرا شد و به سرودی برای اعتراض علیه سیستم‌های آموزشی سرکوبگر تبدیل شد. همچنین، موسیقی متن Schindler’s List به آهنگی فراتر از یک فیلم تبدیل شد و امروز در بسیاری از مراسم بزرگداشت قربانیان هولوکاست شنیده می‌شود. قطعاتی مانند “Brothers in Arms” از فیلم Platoon نیز در ارتباط با جنگ و پیامد‌های آن در حافظه تاریخی مردم جهان ثبت شده است. وقتی یک موسیقی به بخشی از یک جنبش اجتماعی تبدیل شود، دیگر فقط بخشی از یک فیلم نیست، بلکه هویتی مستقل پیدا می‌کند. این اتفاق باعث می‌شود که مردم حتی بدون دیدن فیلم، آن موسیقی را بشناسند و با آن ارتباط برقرار کنند.

۹- برخی موسیقی‌های متن فیلم به لطف اجرا‌های زنده و کنسرت‌ها جاودانه می‌شوند

برخی موسیقی‌های متن فیلم، به دلیل اجرا‌های زنده در کنسرت‌های بزرگ جهانی و بازنوازی‌های ارکسترال، محبوب‌تر از خود فیلم می‌شوند. برای مثال، موسیقی متن The Lord of the Rings که توسط هاوارد شور (Howard Shore) ساخته شده است، بار‌ها در کنسرت‌های بزرگ اجرا شده و حتی در برخی شهر‌ها ارکستر‌های ویژه‌ای برای اجرای آن تشکیل شده است. همچنین، موسیقی Star Wars از جان ویلیامز (John Williams) به‌قدری مشهور شده که اجرا‌های زنده آن در بسیاری از رویداد‌های موسیقی، ورزشی و فرهنگی شنیده می‌شود. برخی از کنسرت‌های ویژه مانند Hans Zimmer Live یا John Williams in Concert، قطعاتی از موسیقی متن فیلم‌های معروف را با اجرای زنده ارائه می‌دهند و این باعث می‌شود که حتی کسانی که فیلم را ندیده‌اند، با این موسیقی‌ها آشنا شوند. برخی آهنگ‌ها مانند “Imperial March” از Star Wars یا “Hedwig’s Theme” از Harry Potter در اجرا‌های زنده به حدی محبوب شده‌اند که تقریباً به سرود‌های غیررسمی این فرنچایز‌ها تبدیل شده‌اند. موسیقی متن فیلم‌هایی مانند Gladiator و Interstellar نیز در اجرا‌های ارکستر زنده، بار‌ها مورد استقبال قرار گرفته‌اند و به همین دلیل شهرتی فراتر از سینما یافته‌اند.

منبع: یک پزشک