بازی‌ و سرگرمی همیشه بخشی از زندگی انسان‌ها بوده‌ است. از بازی‌های بچگانه و قدیمی گرفته تا بازی‌های ویدیویی جدید، همیشه انسان بازی را به‌عنوان یک سرگرمی در زندگی خودش دیده است. آنچه اغلب نادیده گرفته می‌شود این است که طوری که فرد یک بازی را انجام می‌دهد، می‌تواند بازتابی از شخصیت، الگوهای فکری و سبک زندگی او باشد. در این مقاله، از نظر روانشناسی شناختی و رفتاری به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه سبک بازی کردن افراد می‌تواند نمایانگر الگوهای رفتاری و تصمیم‌گیری آنان در زندگی واقعی باشد.

در این هفته، ویدیویی با عنوان «شیوه‌ای که بازی می‌کنید، همان شیوه‌ای است که زندگی می‌کنید» از سازنده‌ای به نام Doozy Speaks توجه من را جلب کرد. عنوان ویدیو در نگاه اول شاید کلیشه‌ای به نظر برسد، اما ایده‌ای که در آن مطرح شده، واقعاً جالب است. Doozy در مورد تجربه‌اش با بازی Cyberpunk 2077 صحبت می‌کند. او در ابتدا با اشتیاق زیاد وارد بازی شد، ساعت‌های زیادی را صرف آن کرد، اما به مرور علاقه‌اش کم شد و بازی را نیمه‌کاره رها کرد تا به سراغ بازی‌های جدیدتر برود. در همین میان، حضور کیانو ریوز در این بازی باعث شد که دوباره فیلم John Wick را تماشا کند و در آنجا با جمله‌ای روبه‌رو شد که فکر او را مشغول کرد:

«به روشی که کارهای مختلف را انجام می‌دهی، همان‌گونه همه چیز را انجام خواهی داد. این را اولین و آخرین قانون زندگی بدان.»

روش بازی کردن من، بازتابی از شیوه زندگی من است. مدتی به این موضوع فکر کردم و به این نتیجه رسیدم که این حرف حقیقت دارد. نه اینکه اگر در بازی یک نینجای مسلح به کاتانا باشم، در دنیای واقعی هم شمشیرزن باشم! بلکه این جمله می‌گوید که رفتارهای ما  چه بزرگ و چه کوچک از یک الگو پیروی می‌کنند. همه ما موجوداتی عادتی هستیم.

روانشناسان پنج ویژگی اصلی شخصیت را به عنوان معیارهایی برای تحلیل سبک رفتاری افراد در زندگی و بازی‌ها در نظر می‌گیرند. برون‌گرایی، وظیفه‌شناسی، پذیرش تجربه، سازگاری و روان‌رنجوری عواملی هستند که بر نحوه بازی کردن افراد تأثیر می‌گذارند. برون‌گراها معمولاً به بازی‌های چندنفره و رقابتی علاقه دارند و بیشتر ریسک می‌کنند، در حالی که افراد وظیفه‌شناس تمایل به بازی‌های استراتژیک دارند و در تصمیم‌گیری‌های خود دقت بیشتری به خرج می‌دهند. آن دسته از افرادی که به تجربه‌های جدید علاقه دارند معمولاً بازی‌های خلاقانه و غیرخطی را ترجیح می‌دهند، در حالی که افراد سازگار در بازی‌های تیمی عملکرد بهتری دارند. در مقابل، کسانی که روان‌رنجوری بالایی دارند، ممکن است در بازی‌های استرس‌زا ضعیف‌تر عمل کنند.

اگر فردی هستید که همیشه برنامه‌ریزی دقیقی دارد، احتمالاً در بازی‌ها هم به همین شکل پیش می‌روید. اگر شخصی اهل ریسک‌پذیری هستید، شاید در بازی‌هایی مثل Valorant شخصیت Jett را انتخاب کنید. در این ویدیو doozy اشاره می‌کند که در زمان کودکی وقتی مشغول بازی کردن اسکایریم بوده، هیچ عجله‌ای برای رسیدن به پایان داستان نداشته است. هر جایی که کنجکاو می‌شد، سرک می‌کشید، هر غاری را کشف می‌کرده و با NPCهای مختلف هم‌صحبت می‌شد. او همچنین اشاره می‌کند سبک بازی کردنش در آن زمان، انعکاسی از طرز فکرش در زندگی واقعی بود بدون اینکه بداند، در حال تمرین کردن این بود که چطور در لحظه زندگی کند و از مسیر لذت ببرد.

تصمیم‌گیری در بازی‌ها می‌تواند نشان‌دهنده سبک تصمیم‌گیری در زندگی باشد. افرادی که بدون فکر کردن، سریع تصمیم می‌گیرند و ریسک‌های بالا را می‌پذیرند، معمولاً در زندگی واقعی نیز همین الگوی رفتاری را دارند. در مقابل، کسانی که پیش از هر حرکت، شرایط را به دقت ارزیابی می‌کنند و تصمیمات منطقی و حساب‌شده می‌گیرند، در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود نیز محتاط‌تر و تحلیل‌گرتر عمل می‌کنند.

نحوه‌ی مواجه با شکست در بازی‌ها می‌تواند بازتابی از میزان تاب‌آوری و نحوه‌ی برخورد فرد با چالش‌های زندگی باشد. برخی افراد پس از شکست عصبانی می‌شوند و کنترل خود را از دست می‌دهند، برخی دیگر از اشتباهاتشان درس می‌گیرند و استراتژی‌های جدید را امتحان می‌کنند، و گروهی نیز بازی را به طور کامل رها می‌کنند. این واکنش‌ها به وضوح در مواجهه با شکست‌های زندگی واقعی نیز مشاهده می‌شوند.

روشی که افراد برای رسیدن به اهداف خود در بازی‌ها انتخاب می‌کنند، می‌تواند بازتابی از انگیزه‌های آن‌ها در زندگی واقعی باشد. کسانی که به دنبال پیروزی و رسیدن به سطوح بالاتر در بازی‌ها هستند، معمولاً جاه‌طلب‌تر بوده و در زندگی حرفه‌ای خود نیز موفقیت را هدف قرار می‌دهند. در مقابل، برخی افراد صرفاً برای لذت و سرگرمی بازی می‌کنند و زندگی را نیز به همین شکل تجربه می‌کنند. همچنین، کسانی که بازی‌ها را به سرعت رها می‌کنند، ممکن است در زندگی نیز کارها را نیمه‌کاره رها کنند.

اما خبر خوب این است که حالا که می‌دانم رفتارهای ما از الگوهای مشخصی پیروی می‌کنند، می‌توانم تغییرات کوچکی ایجاد کنم که به تغییرات بزرگ‌تر منجر شوند. این همان چیزی است که در کتاب عادت‌های اتمی هم به آن اشاره شده است :

«یک تغییر کوچک می‌تواند با گذشت زمان، به نتایج عظیمی منجر شود.»

پس اگر می‌خواهم فردی باشم که پروژه‌ها را به سرانجام می‌رساند، باید از همین الان با تمام کردن بازی‌هایی که رهایشان کردم شروع کنم. اگر می‌خواهم از لحظه‌های زندگی لذت ببرم و دیگر درگیر فشار انتظارات نشوم، باید در بازی‌ها هم دست از عجله بردارم و از لحظات بازی لذت ببرم. همین تغییرات کوچک در نحوه بازی کردن، می‌توانند روی تمام جنبه‌های زندگی تأثیر بگذارند.

Doozy هیچ‌وقت یک بازی را تا انتها تمام نمی‌کند، چون همیشه چیز جدیدی توجهش را جلب می‌کند. در ابتدا، من این حرف را قبول نداشتم. به خودم گفتم: این در مورد من صدق نمی‌کند! اما بعد کمی بیشتر فکر کردم.

آیا واقعاً روشی که بازی می‌کنم، بازتابی از شیوه زندگی من است؟

من از بازی برای به آرامش رسیدن استفاده می‌کنم، نه برای چالش، همیشه بازی‌هایی را انتخاب می‌کنم که استرس نداشته باشند، دوست دارم در دنیای بازی‌ها بگردم، منابع جمع کنم و بسازم، اما دوست ندارم تحت فشار هیولاهایی باشم که مرا تعقیب می‌کنند تا تکه‌تکه‌ام کنند. از هر چیزی که پیچیده یا بیش از حد چالش‌برانگیز باشد، اجتناب می‌کنم و این‌جا بود که حقیقت جمله بالا به من ثابت شد. این جمله به طرز عجیبی درست و فهمیدنش برایم تلخ بود.

من همیشه از سختی‌ها فرار می‌کنم، اما رشد کجا اتفاق می‌افتد اگر همیشه در منطقه امن خود بمانم؟ خوشبختانه، من قدم‌هایی برای خروج از این وضعیت برداشته‌ام. برای مثال، تصمیم گرفتم Vintage Story را بازی کنم، یک نسخه سخت‌تر از Minecraft که نیازمند تفکر و برنامه‌ریزی است. ویدیو به نکته دیگری هم اشاره می‌کند «فرسودگی ناشی از پرش از یک علاقه به علاقه دیگر.» من بارها این تجربه را داشته‌ام. ذهنم مدام درگیر چیزهای جدید می‌شود. پروژه‌های زیادی را شروع می‌کنم اما هیچ‌کدام را به سرانجام نمی‌رسانم. این باعث می‌شود به جای لذت، فقط خستگی و نارضایتی نصیبم شود.

گاهی اوقات، ویدیوهایی که به نظر بی‌اهمیت می‌آیند، می‌توانند حقیقت‌هایی را درباره‌ی خودمان آشکار کنند که هیچ‌وقت انتظارش را نداشته‌ایم. روش بازی کردن افراد می‌تواند بازتابی از ذهنیت، شخصیت و سبک زندگی آن‌ها باشد. درک الگوهای رفتاری خود در بازی‌ها می‌تواند به شناخت بهتر از خودمان و بهبود مهارت‌های تصمیم‌گیری، مدیریت استرس و تعاملات اجتماعی در زندگی واقعی کمک کند. بنابراین، دفعه‌ی بعد که وارد یک بازی شدید، به روش بازی کردنتان دقت کنید زیرا ممکن است در حال دیدن تصویری کوچک از زندگی واقعی خود باشید.