مهارت گوش دادن فعال یکی از ارزشمندترین مهارت‌های ارتباطی است که به شما در ایجاد و تقویت روابط مؤثر کمک می‌کند.

به گزارش روزیاتو، اگر می‌خواهید این مهارت را تقویت کنید، در ادامه با ما همراه باشید.

مهارت گوش دادن فعال چیست؟

منظور از گوش دادن فعال، تمرکز کامل روی صحبت‌های گوینده، درک و دادن پاسخ مناسب به آن‌هاست. این مهارت شامل توجه به کلمات، لحن صدا و زبان بدن گوینده می‌شود. شنونده با مهارت گوش دادن فعال، می‌تواند بهتر بفهمد که گوینده چه می‌گوید و چه احساسی دارد. این نوع گوش دادن به شما کمک می‌کند که پیام‌های غیرکلامی را درک کنید و به نیاز‌های واقعی گوینده پاسخ دهید.

گوش دادن فعال نیازمند توجه و تمرکز بیشتری نسبت به گوش دادن معمولی است. در این حالت، شنونده نه‌تن‌ها به محتوای کلمات گوینده توجه دارد، بلکه به نحوه بیان آن‌ها و زبان بدن نیز دقت می‌کند. برای گوش دادن فعال، باید حرکات چهره، ژست‌ها و حتی تنفس گوینده را زیر نظر داشته باشید. شنونده می‌تواند با این رویکرد، پیام‌های مخفی و احساسات نهفته در صحبت‌های گوینده را بهتر درک کند.

برای تقویت مهارت گوش دادن فعال، باید با استفاده از تکنیک‌های خاصی مانند بازتاب دادن، پرسیدن سؤالات و نشان دادن توجه خود از طریق نشانه‌های غیرکلامی، به گوینده نشان دهید که به صحبت‌های او توجه کامل دارید. این تکنیک‌ها به ایجاد ارتباطات قوی‌تر و کاهش سوء تفاهم‌ها کمک می‌کنند و باعث می‌شوند که گوینده احساس ارزشمند بودن و درک شدن کند. در ادامه، به صورت جامع به بررسی تکنیک‌های گوش دادن فعالانه خواهیم پرداخت.

تکنیک‌هایی برای تقویت مهارت گوش دادن فعال

در این بخش، با بهترین تکنیک‌ها برای تقویت مهارت گوش دادن مؤثر آشنا می‌شوید.

۱. تماس چشمی برقرار کنید

برقراری تماس چشمی با گوینده، نشان‌دهنده تمرکز و توجه شما به صحبت‌های او است. این عمل ساده می‌تواند به گوینده اطمینان دهد که به حرف‌هایش گوش می‌دهید و برای او اهمیت قائل هستید.

۲. نشان دهید که گوش می‌دهید

با استفاده از نشانه‌های غیرکلامی مانند تکان دادن سر، لبخند زدن و ابراز نظرات کوتاه مانند «درسته» یا «می‌فهمم»، به گوینده نشان دهید که به صحبت‌های او گوش می‌دهید و متوجه حرف‌هایش هستید.

۳. سؤال بپرسید

پرسیدن سؤالات مرتبط به شما کمک می‌کند تا جزئیات بیشتری از صحبت‌های گوینده را بفهمید. این کار نشان می‌دهد که شما به صحبت‌های طرف مقابل توجه می‌کنید و علاقه‌مند به درک عمیق‌تر موضوع هستید و مهارت گوش دادن فعال را تقویت کنید.

۴. بازتاب دادن

بازتاب دادن یا تکرار کردن بخش‌هایی از صحبت‌های گوینده به شما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که حرف‌های او را درست فهمیده‌اید. این تکنیک همچنین به گوینده نشان می‌دهد که شما به دقت به صحبت‌های او گوش داده‌اید.

۵. از قطع کردن صحبت طرف مقابل اجتناب کنید

اجازه دهید که گوینده صحبت‌های خود را به پایان برساند و سپس پاسخ دهید. قطع کردن صحبت‌های گوینده نه تنها بی‌احترامی است، بلکه باعث از دست رفتن اطلاعات مهمی می‌شود که قرار بود بیان شوند.

۶. تنها روی کلمات تمرکز نکنید

توجه به لحن صدا، حالت چهره و زبان بدن گوینده به شما کمک می‌کند تا پیام‌های غیرکلامی را هم دریافت کنید. این پیام‌ها می‌توانند اطلاعات زیادی درباره احساسات و نیت‌های گوینده به شما دهند و مهارت گوش دادن فعال را تقویت کنند.

۷. خلاصه کردن

در پایان صحبت‌های گوینده، سعی کنید صحبت‌های او را به صورت خلاصه بیان کنید. این کار به گوینده نشان می‌دهد که به سخنان او گوش داده‌اید و قصد دارید مطمئن شوید که منظور او را درست فهمیده‌اید.

۸. احساسات خود را مدیریت کنید

گاهی ممکن است که حرف‌های گوینده احساسات شما را برانگیزد. مهم است که این احساسات را مدیریت کنید و اجازه ندهید که تمرکز شما را از صحبت‌های گوینده منحرف کنند.

۹. همدلی نشان دهید

با ابراز همدلی و درک احساسات گوینده، می‌توانید ارتباط عمیق‌تری با او برقرار کنید. همدلی به گوینده نشان می‌دهد که شما نه‌تن‌ها حرف‌های او را می‌شنوید، بلکه احساسات او را نیز درک می‌کنید.

۱۰. فضایی آرام و بدون حواس‌پرتی فراهم کنید

اطمینان حاصل کنید که محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی برای گفتگو فراهم است. حذف عوامل مزاحم به شما کمک می‌کند تا تمرکز کاملی روی صحبت‌های گوینده داشته باشید و او نیز احساس راحتی بیشتری کند.

فواید تقویت مهارت گوش دادن فعال

گوش دادن فعال می‌تواند ارتباطات شما را به طور قابل توجهی تقویت کند. همانطور که ذکر شد، زمانی که شنونده به طور کامل به گوینده توجه می‌کند، احساس احترام و ارزشمندی در گوینده ایجاد می‌شود. این احساسات مثبت می‌توانند به تقویت روابط میان فردی و افزایش اعتماد متقابل منجر شوند. همچنین، گوش دادن فعال به ایجاد فضایی امن برای بیان احساسات و افکار کمک می‌کند که منجر به تعمیق ارتباطات خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین فواید گوش دادن مؤثر، کاهش سوء تفاهم‌هاست. زمانی که شنونده به دقت به صحبت‌های گوینده گوش می‌دهد و بازخورد مناسبی را ارائه می‌دهد، احتمال بروز سوء تفاهم‌ها به شدت کاهش می‌یابد. بازتاب دادن و خلاصه کردن صحبت‌های گوینده به شما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که منظور او را به درستی متوجه شده‌اید. این فرآیند می‌تواند از بروز اشتباهات و نزاع‌های ناشی از سوء تفاهم جلوگیری کند.

مهارت گوش دادن فعال به شما کمک می‌کند تا مسائل و نیاز‌های دیگران را بهتر درک کنید. وقتی به طور کامل به صحبت‌های طرف مقابل گوش می‌دهید، می‌توانید مشکلات و نگرانی‌های او را به خوبی بشناسید و برای حل آن‌ها راهکار‌های مناسبیر را پیشنهاد دهید. این مهارت می‌تواند در محیط‌های کاری، خانوادگی و اجتماعی بسیار مفید باشد. چراکه باعث می‌شود شما به عنوان فردی دلسوز و قابل اعتماد شناخته شوید که به نیاز‌ها و احساسات دیگران توجه می‌کند.

موانع گوش دادن فعال چیست؟

گوش دادن فعال می‌تواند با موانع مختلفی روبرو شود که باعث کاهش کیفیت ارتباطات و ایجاد سوء تفاهم می‌شوند. یکی از مهم‌ترین موانع، حواس‌پرتی است. عوامل خارجی مانند سروصدا، نور زیاد یا کم یا حتی دمای محیط می‌توانند باعث شوند که نتوانید به طور کامل روی صحبت‌های گوینده تمرکز کنید. همچنین، عوامل داخلی مانند افکار مزاحم، نگرانی‌ها و استرس‌های روزمره می‌توانند توجه شما را از گفتگو منحرف کنند.

پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌های زودهنگام نیز از موانع مهم تقویت مهارت گوش دادن فعال هستند. اگر پیش از پایان صحبت‌های گوینده، درباره آنچه که می‌خواهد بگوید قضاوت کنید، احتمال دارد که به طور کامل حرف‌های او را نشنوید و پیام اصلی را از دست بدهید. این پیش‌داوری‌ها می‌توانند از تجارب گذشته، باور‌های شخصی و حتی احساسات نسبت به گوینده ناشی شوند. برای گوش دادن فعال، لازم است ذهن خود را از این قضاوت‌ها پاک کنید و به طور بی‌طرفانه به صحبت‌های گوینده گوش دهید.

اضطراب و استرس نیز می‌تواند مانع گوش دادن فعالانه شود. زمانی که شما دچار اضطراب یا استرس هستید، ممکن است که ذهنتان به مسائل و نگرانی‌های دیگر مشغول باشد و نتواند به طور کامل بر مکالمه تمرکز کند. همچنین، اضطراب می‌تواند باعث شود که شما بیش از حد به فکر پاسخ دادن به گوینده باشید و نتوانید به طور کامل به حرف‌های او گوش دهید. برای مقابله با این موانع، تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق و مدیتیشن می‌توانند مفید باشند.

تمرین گوش دادن فعال

برای بهبود مهارت گوش دادن فعال و مؤثر، می‌توانید به صورت روزانه تمرین کنید. یکی از روش‌های مؤثر برای تقویت این مهارت، گوش دادن به پادکست‌ها و خلاصه‌برداری از محتوای آن‌هاست. با انتخاب موضوعاتی که به آن‌ها علاقه‌مند هستید، می‌توانید تمرکز خود را افزایش دهید و تلاش کنید تا جزئیات را به خاطر بسپارید. سپس با خلاصه کردن مطالب شنیده‌شده، می‌توانید ارزیابی کنید که تا چه حد توانسته‌اید مطالب را درک و به خاطر بسپارید.

مشارکت در بحث‌ها و گفتگو‌های گروهی نیز راه دیگری برای تقویت مهارت گوش دادن فعال است. در این گفتگو‌ها، تلاش کنید که به صورت کامل به صحبت‌های دیگران گوش داده و سپس بازخورد مناسبی را ارائه دهید. این تمرین به شما کمک می‌کند که مهارت گوش دادن را در محیط‌های واقعی و با موضوعات مختلف بهبود بخشید.

دریافت بازخورد از دیگران درباره عملکرد شما در گوش دادن نیز می‌تواند بسیار مفید باشد. از دوستان، همکاران یا اعضای خانواده بخواهید تا نظرات خود را درباره نحوه گوش دادن شما بیان کنند. این بازخورد‌ها می‌توانند نقاط قوت و ضعف شما را مشخص کرده و به شما کمک کنند که روی بهبود نقاط ضعف خود کار کنید.