شفقنا رسانه- عثمان عباسی، کارشناس رسانه و ارتباطات می گوید: برای تقویت نقش رسانه‌ها در ایجاد وفاق ملی و ترویج گفتگو و تحمل، می‌توان از راه هایی چون؛ ترویج گفتگو و مناظره، پوشش عادلانه اخبار، تأکید بر ارزش‌های مشترک،  همکاری بین رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی و… بهره برد.

به گزارش صفحه رسانه شفقنا عثمان عباسی، کارشناس رسانه و ارتباطات در یاداشتی با عنوان «مسئولیت اجتماعی رسانه در ایجاد گفتمان ملی» اینگونه آورده است:

گفتمان ملی، به عنوان مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها، و ایده‌های مشترک در یک جامعه، نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی هویت ملی و تقویت همبستگی اجتماعی ایفا می‌کند. رسانه‌ها به‌عنوان ابزارهای قدرتمند ارتباطی، در شکل‌دهی و هدایت این گفتمان نقش محوری دارند.
در این  یادداشت به بررسی مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها در ایجاد و تقویت گفتمان ملی پرداخته می‌شود.

نقش رسانه در شکل‌دهی گفتمان ملی

رسانه‌ها با تولید و توزیع محتوا، در شکل‌دهی افکار عمومی و ایجاد گفتمان ملی نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
رسانه ها  می‌توانند؛
۱ـچشم‌اندازها و ارزش‌ها را شکل دهند
رسانه‌ها با انتخاب موضوعات، زاویه دید و زبان پوشش خبری، می‌توانند چشم‌اندازها و ارزش‌های خاصی را برجسته کرده و بر افکار عمومی تأثیر بگذارند.
۲ـهویت جمعی را تقویت کنند
رسانه‌ها با تمرکز بر ارزش‌ها، تاریخ و دستاوردهای مشترک، می‌توانند احساس تعلق و هویت جمعی را در بین افراد تقویت کنند.

۳ـگفتگو و تعامل را تسهیل کنند
رسانه‌ها می‌توانند فضایی برای گفتگو و تبادل نظر در مورد مسائل مهم ملی فراهم کنند و به این ترتیب به شکل‌گیری یک گفتمان ملی پویا کمک کنند.

۴ـآگاهی عمومی را افزایش دهند
رسانه‌ها با اطلاع‌رسانی دقیق و جامع، می‌توانند آگاهی عمومی را افزایش داده و به شهروندان کمک کنند تا در تصمیم‌گیری‌های مهم مشارکت فعال داشته باشند.

مسئولیت اجتماعی رسانه در ایجاد گفتمان ملی

رسانه‌ها در کنار قدرت و تأثیرگذاری خود، مسئولیت اجتماعی بزرگی نیز بر عهده دارند. آن‌ها باید در ایجاد و تقویت گفتمان ملی، به اصول زیر پایبند باشند:

بیان حقایق

رسانه‌ها باید به ارائه اطلاعات دقیق، صحیح و موثق متعهد باشند و از انتشار اخبار دروغ و شایعات خودداری کنند.

تنوع آرا

رسانه‌ها باید به همه طیف‌های فکری فرصت بیان دیدگاه‌های خود را بدهند و از ایجاد فضای بسته و تک صدایی پرهیز کنند.

احترام به حقوق دیگران

رسانه‌ها باید به حقوق همه افراد، از جمله اقلیت‌ها، احترام بگذارند و از هرگونه تبعیض و تحقیر پرهیز کنند.

ترویج گفتگو و تحمل

رسانه‌ها باید فضای گفتگو و تبادل نظر را ترویج کنند و به افراد بیاموزند که با تفاوت‌های فکری یکدیگر با تحمل برخورد کنند.

مسئولیت‌پذیری اجتماعی

رسانه‌ها باید به مسئولیت اجتماعی خود آگاه باشند و در جهت تقویت همبستگی ملی و توسعه پایدار جامعه تلاش کنند.

مهم‌ترین چالش‌های پیش روی رسانه‌های ایرانی در ایجاد گفتمان ملی
رسانه‌های ایرانی در مسیر ایجاد گفتمان ملی با چالش‌های جدی روبرو هستند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
فشارهای سیاسی و ایدئولوژیک: بسیاری از رسانه‌ها تحت تأثیر فشارهای سیاسی و ایدئولوژیک قرار دارند و نمی‌توانند به صورت آزاد و مستقل به مسائل بپردازند.
قطب‌بندی سیاسی: فضای سیاسی کشور اغلب به شدت قطبی شده است و رسانه‌ها نیز تحت تأثیر این قطب‌بندی به جای ارائه اخبار و تحلیل‌های بی‌طرف، به دنبال تقویت جناح خود هستند.
ضعف سواد رسانه‌ای در جامعه: بخش قابل توجهی از جامعه توانایی ارزیابی انتقادی اخبار و اطلاعات را ندارند و به راحتی تحت تأثیر پروپاگاندا و اخبار جعلی قرار می‌گیرند.
فقر تنوع آرا و دیدگاه‌ها: بسیاری از رسانه‌ها تنها به بیان دیدگاه‌های خاصی می‌پردازند و به دیدگاه‌های مخالف و منتقدان فرصت کافی برای بیان نظرات خود نمی‌دهند.
پراکندگی رسانه‌ها و نبود نظارت کافی: تعداد زیاد رسانه‌ها و نبود نظارت کافی بر آن‌ها، منجر به انتشار اخبار نادرست، شایعات و اطلاعات گمراه‌کننده می‌شود.
بحران اعتماد عمومی: کاهش اعتماد عمومی به رسانه‌ها به دلیل انتشار اخبار نادرست و جهت‌دار، یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی رسانه‌های ایرانی است.

راهکارهایی برای تقویت نقش رسانه‌ها در ایجاد وفاق ملی و ترویج گفتگو و تحمل

برای تقویت نقش رسانه‌ها در ایجاد وفاق ملی و ترویج گفتگو و تحمل، می‌توان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:
۱ـ ترویج گفتگو و مناظره
ایجاد برنامه‌های گفتگو محور و مناظره‌های سازنده بین افراد با دیدگاه‌های مختلف می‌تواند به فهم متقابل و کاهش تنش‌های اجتماعی کمک کند.
۲ـپوشش عادلانه اخبار
رسانه‌ها باید اخبار را به صورت عادلانه و بدون جهت‌گیری پوشش دهند و از ایجاد تعصب و قضاوت‌های زودهنگام خودداری کنند.
۳ـتأکید بر ارزش‌های مشترک
رسانه‌ها می‌توانند با تمرکز بر ارزش‌ها و باورهای مشترک جامعه، به تقویت حس همبستگی ملی کمک کنند.

۴ـ همکاری بین رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی

همکاری بین رسانه‌ها، دولت، نهادهای مدنی و دانشگاهیان، می‌تواند به ایجاد یک گفتمان ملی جامع و فراگیر کمک کند.

نکته پایانی؛ رسانه‌ها به‌عنوان ابزارهای قدرتمند ارتباطی، نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی گفتمان ملی و تقویت همبستگی اجتماعی ایفا می‌کنند.