به گزارش شفقنا از ایرنا در حالی که شرکت‌های رسانه‌ای سنتی به سمت حضور آنلاین و موبایلی قوی‌تر گرایش پیدا می‌کنند، خبرگزاری‌ها نیز باید محتوای اطلاعاتی خود را به منظور حفظ ارتباط و کارآمدی، با نیازهای مشتریان و دسترسی همه‌جانبه به اطلاعات سازگار کنند.

چکیده پژوهش

این پژوهش که توسط دانشگاه آکسفورد با حمایت مالی موسسه تامسون رویترز در سال ۲۰۱۴ انجام شده است، به بررسی چگونگی انطباق خبرگزاری‌ها با تحولات پرشتاب و دگرگون کننده عرصه رسانه می‌پردازد. در این چشم‌انداز رسانه‌ای که به سرعت در حال تغییر است، خبرگزاری‌ها تلاش می‌کنند تا با جذب فرصت‌های تجاری جدید، تغییر فرهنگ سازمانی و به‌روزرسانی فرآیندهای کاری، خود را با آخرین نوآوری‌های صنعت رسانه همگام سازند. در حالی که شرکت‌های رسانه‌ای سنتی به سمت حضور آنلاین و موبایلی قوی‌تر گرایش پیدا می‌کنند، خبرگزاری‌ها نیز باید محتوای اطلاعاتی خود را- که بنیان کسب‌وکارشان بر آن استوار بوده- به منظور حفظ ارتباط و کارآمدی، با نیازهای مشتریان در عصر دیجیتال و دسترسی همه‌جانبه به اطلاعات، سازگار کنند. برخی از خبرگزاری‌ها در این راستا، پلتفرم‌های دیجیتالی نوآورانه‌ای را برای بهره‌گیری از قالب‌های جدید محتوا و جمع‌آوری اطلاعات از رسانه‌های اجتماعی، از جمله محصولات چندرسانه‌ای، توسعه داده‌اند.

پژوهشگر در این مقاله به سه پرسش کلیدی پاسخ می‌دهد:

فرهنگ سازمانی خبرگزاری‌ها تا چه میزان و با چه سرعتی در حال تحول است تا بتواند با روندهای نوین صنعت رسانه سازگار شده و نیازهای دنیای همواره در حال تغییر آنلاین را برآورده سازد؟

آیا خبرگزاری‌ها از یک استراتژی مشترک برای ارتقای مهارت‌های کارکنان خود بهره می‌برند تا ارزش خبری تولیدات خود را افزایش داده و به بهترین گردآورندگان اخبار در عصر اینترنت همراه تبدیل شوند؟

چه ابزارها و فناوری‌های نوآورانه‌ای در دسترس است که می‌تواند در آینده، ساختار و عملکرد خبرگزاری‌ها را متحول سازد؟

۱. اهمیت جایگاه خبرگزاری در عصر تحول

در محیط دیجیتال کنونی که به نظر می‌رسد محتوای فیک از اخبار اصلی ارزش بیشتری پیدا کرده‌اند، خبرگزاری‌ها تلاش می‌کنند تا ارزش‌های بنیادین و رسالت اصلی خود را تقویت کنند. این تلاش‌ها در حالی صورت می‌گیرد که خبرگزاری‌ها با تحولات مدیریتی، تعدیل نیروهای انسانی، زیان‌های مالی و الزام به بازتعریف استراتژی‌ها و مدل‌های کسب‌وکار مواجه هستند. در این دوران توسعه مداوم روزنامه‌نگاری، خبرگزاری‌ها نسبت به سایر رسانه‌های سنتی، در موقعیت بهتری برای بهره‌برداری از شرایط موجود قرار دارند. وظیفه اصلی خبرگزاری‌ها، «استانداردسازی» روش‌های جمع‌آوری، تحلیل و توزیع اخبار است. به همین دلیل، خبرگزاری‌ها قواعد، سبک‌ها، رویه‌ها و روش‌های کاری را پیاده‌سازی کرده‌اند که گاه انطباق آن‌ها با محیط‌های به سرعت در حال تغییر و رقابت فزاینده، دشوار است. همکاری، آموزش و تنوع محصول، حوزه‌های اصلی تمرکز خبرگزاری‌ها در این راستا هستند.

خبرگزاری‌های محافظه‌کاری که ابزارهای متن‌باز تولید خبر را نادیده گرفته و به توسعه فناوری‌های اختصاصی خود ادامه ندهند، ناگزیر به وابستگی به منابع مالی بیرونی و تبدیل شدن به بنگاه‌های اقتصادی غیر سودده با قابلیت سرمایه‌گذاری مجدد محدود، محکوم خواهند شد.

۲. ضرورت تحول در فرهنگ سازمانی

فرهنگ سازمانی- به معنای «مجموعه‌ای از هنجارها و ارزش‌ها که به طور گسترده در سراسر سازمان به اشتراک گذاشته شده و مورد تاکید قرار می‌گیرد» – در دوران تحول، اهمیتی مضاعف می‌یابد، به ویژه برای خبرگزاری‌ها. فرهنگ سازمانی پویا می‌تواند موتور محرکه نوآوری و بهبود عملکرد در سازمان‌های بزرگ باشد، به ویژه در سازمان‌های سرعت‌محوری مانند خبرگزاری‌ها. در حالی که برخی محققان فرهنگ سازمانی قوی را بستر کارایی می‌دانند، برخی دیگر معتقدند که برای پاسخگویی به دوره تکرار مداوم، تمرکز بر «فرآیندها و رویه‌ها» باید تابعی از خلاقیت و «تفکر جامع» باشد.

در رویترز، خبرنگاران «به طور مداوم با یکدیگر مشورت می‌کنند». این رویکرد ارتباطی، که با فرهنگ سازمانی مبتنی بر مراقبت و حس هدف جمعی مرتبط است، امری حیاتی محسوب می‌شود. «ارتباط نه تنها بین خبرنگار و ویراستار، بلکه با سطوح بالای مدیریت نیز تشویق می‌شود». البته، آزمایش و تجربه در این مسیر ضروری است. «ما نمی‌توانیم از آزمایش اجتناب کنیم» به گفته جان پلمن، رئیس بخش ویدیو و عکاسی رویترز، آزمایش در سازمان‌های بزرگی با سابقه طولانی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. «محصولات جدید موفق نیازمند آزمایش مداوم و منضبط برای یافتن منابع جدید رشد سودآور هستند. این امر هم برای کوچک‌ترین استارت‌آپ‌ها و هم برای معتبرترین شرکت‌ها صادق است».

هر خبرگزاری باید ویژگی‌های منحصر به فرد خود را یافته و از آن‌ها برای ایجاد ارزش افزوده برای محصولات سنتی خود بهره ببرد. این رویکرد، علاوه بر ارتقای مهارت‌ها، روحیه همکاری را تقویت می‌کند و برای تشکیل تیم‌های چندرشته‌ای و حل مسائل پیچیده، بسیار ارزشمند استخبرگزاری رویترز دوره‌های آموزشی در زمینه «سبک خبرنویسی رویترز» برگزار می‌کند، اعضای تیم، اصول ضبط و روایت تلویزیونی را آموزش می‌دهند و کارشناسان داده، دانش خود را در زمینه جستجوی اطلاعات- که می‌تواند منجر به تولید داستان‌های خبری منحصر به فرد شود- به اشتراک می‌گذارند.

به عنوان مثال، آسوشیتدپرس (AP) در سال ۲۰۰۸ پروژه‌ای را برای مطالعه مصرف رسانه‌ای مخاطبان جوان‌تر آغاز کرد تا درک بهتری از نحوه مصرف اخبار در پلتفرم‌های دیجیتال به دست آورد. این نشان می‌دهد که آسوشیتدپرس مدت‌هاست برای درک و دسترسی به مخاطبان دیجیتال تلاش می‌کند. در مثالی دیگر، خبرگزاری فرانسه (AFP) در تلاش است تا از پایگاه داده‌های عظیم خود- که طی دهه‌ها جمع‌آوری کرده – از طریق یک پایگاه داده رابط هایپرمتن بهره‌برداری بهتری کند. این پایگاه داده به کاربران امکان می‌دهد تا اطلاعات را به روش‌های دقیق‌تر و با فراداده بیشتر استخراج کنند.

۳. کسب مهارت‌های جدید برای تولید محتوای نو

از منظر اقتصادی، خبرگزاری‌ها در پایین زنجیره تأمین اطلاعات قرار دارند. به این معنا که معمولاً اطلاعات را از منبع اصلی جمع‌آوری کرده و به سطوح بعدی زنجیره می‌فروشند. به همین دلیل، خبرگزاری‌ها معمولاً شبکه‌های گسترده‌ای از خبرنگاران و هزینه‌های ثابت بالا دارند، اما در عین حال، ارزش فراوانی برای کل صنعت رسانه‌ای که به آنها وابسته است، ایجاد می‌کنند. با ارزش‌ترین دارایی‌های یک خبرگزاری، منابع انسانی آن است: خبرنگاران، ویراستاران، عکاسان، فیلم‌برداران، تدوین‌گران و متخصصان فناوری اطلاعات.

خبرگزاری‌ها تلاش کرده‌اند نقش خود را در چشم‌انداز دیجیتال تعریف کنند، زیرا «هیچ سازمان خبری مهمی نمی‌تواند انتظار داشته باشد مخاطب یا آینده‌ای داشته باشد، اگر هنوز جایگاه خود را در اکوسیستم دیجیتال پیدا نکرده باشد». با این حال، خبرگزاری‌ها در برخی حوزه‌های کسب‌وکار خود، با رقابت استارت‌آپ‌های دیجیتال کوچک و گروه‌های رسانه‌ای بزرگ‌تر (که اکنون چندرسانه‌ای‌تر از هر زمان دیگری هستند) مواجه بوده و در معرض خطر منسوخ شدن قرار دارند. «با ظهور رسانه‌های اجتماعی، روزنامه‌نگاری در حال تجربه سوادهای جدیدی است که رسانه‌های نوشتاری، گفتاری و صوتی را در شبکه‌های مبتنی بر نمایشگر ادغام می‌کند». خبرگزاری‌ها باید انواع جدیدی از اطلاعات را به مشتریان سنتی خود ارائه دهند.

روزنامه‌نگاران باید برنامه‌نویسی کد رایانه‌ای را بیاموزند، یا حداقل درک کنند که اطلاعات آنلاین چگونه طراحی و ساختاربندی می‌شود. ویژگی‌هایی مانند تجربه کاربری، زبان HTML، الگوریتم‌های رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای جدید برای تحلیل و روایت‌گری، همگی باید مورد استفاده قرار گیرند، در حالی که اصول و اخلاق حرفه‌ای روزنامه‌نگاری حفظ می‌شود. به‌روزرسانی مهارت‌ها یک فرآیند ضروری در این صنعت با «تکرار مداوم» است. «روزنامه‌نگاران و ویراستاران باید کدنویسی بیاموزند، تفکر برنامه‌نویسی را یاد بگیرند و قادر باشند جهانی را که در آن فعالیت می‌کنند، درک کنند».

۴. ضرورت تحول در خبرنگاران و روزنامه‌نگاران

آیا همه خبرنگاران باید کدنویسی بیاموزند؟ احتمالا خیر. اما با تبدیل اخبار به داده‌های کدگذاری شده با صفر و یک، درک اصول نوین انتقال اخبار و فرآیندهای جمع‌آوری خبر، اهمیتی روزافزون می‌یابد. یکی از مشاغل جدید در اتاق‌های خبر سراسر جهان، خبرنگار رسانه‌های اجتماعی است. روزنامه‌نگارانی که درک عمیق‌تری از پویایی اینترنت دارند، می‌توانند محتوای جذاب برای رسانه‌های اجتماعی تولید کنند، با مخاطبان تعامل سازنده برقرار کرده و اطلاعات منحصر به فردی را از دیدگاه کاربران شبکه‌های اجتماعی گردآوری کنند.

به گفته پلمن، رویترز «باید به ظرفیت افزوده شهروندان خبرنگار و شاهدان عینی توجه کند». رویترز خبرنگاران رسانه‌های اجتماعی دارد که شبکه‌های اجتماعی را برای یافتن اطلاعات خبری ارزشمند جستجو می‌کنند. آن‌ها ممکن است یک ویدیوی آماتور را در فیس‌بوک پیدا کنند و بلافاصله برای تماس با شاهد عینی، کسب اجازه انتشار و سپس تأیید اصالت آن اقدام کنند. جمع‌آوری داستان‌های خبری از طریق پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، به یک مهارت حیاتی تبدیل شده است و می‌تواند به کشف داستان‌ها و محتوای خبری ارزشمند منجر شود. به گفته پلمن، خبرنگاران امروزی باید به طور ایده‌آل «در رسانه‌های اجتماعی متبحر باشند، داده‌ها را درک کنند و بدانند چه نوع محتوایی در تلفن‌های هوشمند کار می‌کند و چه نوع محتوایی کار نمی‌کند».

۵. الزام استفاده از فناوری‌های دیجیتال:

پذیرش فناوری‌های دیجیتال عمومی و بومی در دسترس، می‌تواند کار خبرنگاران را به طور چشمگیری تسهیل کند و به کشف روندها یا داستان‌هایی کمک کند که پیش از این در انبوه داده‌ها مدفون شده و عملاً امکان استخراج آنها وجود نداشت. قابلیت انجام تحلیل داده‌های سریع و مؤثر و پایش رسانه‌های اجتماعی، همواره در خبرگزاری‌ها ارزشمند خواهد بود. به همین دلیل، دانش نوین مانند توانایی استفاده از APIها (رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی) خدمات اینترنتی، به عنوان یک مهارت ضروری برای خبرنگاران جدید در اتاق خبر محسوب می‌شود. خبرگزاری‌هایی مانند رویترز اذعان دارند که شمار بیشتری از خبرنگاران با مهارت‌های برنامه‌نویسی یا سایر مهارت‌های تکنولوژیک استخدام خواهند کرد. بسیاری از دانشکده‌های روزنامه‌نگاری، به ویژه در ایالات متحده، این مهارت‌ها را به طور گسترده آموزش می‌دهند.

«استفاده از داده‌ها، مهارت‌های سنتی ویراستاری را ارتقا می‌دهد» و روزنامه‌نگاری داده‌محور به دنبال تسلط و هم‌راستایی با سایر عملکردهای سنتی روزنامه‌نگاری است. در آینده، نداشتن توانایی جستجو در پایگاه‌های داده دیجیتال، جمع‌آوری اطلاعات آنلاین، یافتن منابع در رسانه‌های اجتماعی یا تولید یک قطعه خبر با تلفن هوشمند، یک ناتوانی جدی محسوب خواهد شد. نگاهی اجمالی به جدیدترین آگهی‌های استخدام روزنامه‌نگاران در وب‌سایت «journajobs.eu» نشان می‌دهد که ۸ عنوان از ۲۵ عنوان شغلی به رسانه‌های اجتماعی، اینترنت یا روزنامه‌نگاری دیجیتال مرتبط بوده‌اند. در مورد ۸۵ آگهی استخدامی اخیر در journalism.co.uk، دست‌کم ۱۲ پست شغلی با عناوین مرتبط با روزنامه‌نگاری دیجیتال وجود داشت.

به گفته امیلی بل، «سازمان‌های بزرگ روزنامه‌نگاری، از جمله بی‌بی‌سی، رویترز و گاردین، باید این نوع فناوری‌ها را به عنوان بخشی از مأموریت اصلی خود پذیرفته و توسعه دهند. مشاغل در خبرگزاری‌ها نیازمند آموزش‌های فشرده، توانایی تصمیم‌گیری سریع و شجاعت است. خبرگزاری‌ها احتمالاً تنها سازمان رسانه‌ای سنتی هستند که با استفاده از مهارت‌های سنتی می‌توانند با تقاضاهای ناشی از سیل اطلاعات در عصر روزنامه‌نگاری دیجیتال کنار بیایند و در عین حال، بالاترین سطوح کیفیت را حفظ کنند».

خبرگزاری‌ها در حال کشف روش‌های نوینی برای تعامل با مخاطبان و مشتریان خود هستند. برخی از ناظران معتقدند که این امر مستلزم آن است که روزنامه‌ها محتوای خود را بیشتر به سمت تحلیل و تفسیر سوق دهند، در حالی که خبرگزاری‌ها به پوشش انواع دیگر رویدادها مانند جلسات عمومی، گزارش‌های مالی، کنفرانس‌های مطبوعاتی، عملکردهای روزمره دولت یا پخش زنده رویدادها بپردازند.خبرگزاری‌ها می‌توانند با برقراری تعامل بیشتر با مشتریان، پوشش خبری را هماهنگ کرده، محتوای جدید تولید و فرآیند جمع‌آوری اخبار را با دنیایی که رسانه‌ها باید منابع خود را به شیوه‌ای کارآمدتر تخصیص دهند، تطبیق دهند.خبرگزاری‌ها باید از فناوری‌ها و ابتکارات نوظهور الهام گرفته و نرم‌افزارهای هوشمند خود را برای افزایش کارایی توسعه دهند و از ظرفیت‌های انقلاب فناوری اطلاعات برای روزنامه‌نگاری مدرن بهره‌برداری کنند؛ فناوری‌هایی مانند داده‌کاوی و نویسندگان رباتیک. در سال‌های اخیر، رسانه‌هایی مانند فوربز و لس‌آنجلس تایمز از الگوریتم‌های نویسندگی رباتیک برای نگارش اخبار کوتاه استفاده کرده‌اند. آسوشیتدپرس از لس‌آنجلس تایمز نیز فراتر رفته و برای نخستین بار با نویسنده رباتیکی که توسط Automated Insights توسعه یافته، همکاری کرده است. این الگوریتم می‌تواند گزارش‌های مالی بنویسد و خبرنگاران را برای نگارش گزارش‌های تحلیلی عمیق‌تر در همان موضوع، آزاد کند. آسوشیتدپرس در سال جاری ۳۰۰۰ گزارش با استفاده از این فناوری منتشر کرده است. طبق نظرسنجی انجام شده برای انتشار «عملکرد روزنامه‌نگاری»، خوانندگان نمی‌توانند به سادگی تشخیص دهند که یک گزارش توسط ربات نوشته شده یا انسان. حتی خوانندگان مقالات تولید شده توسط ربات‌ها را قابل اعتمادتر و آموزنده‌تر می‌دانند، اگرچه از نظر جذابیت سرگرم‌کننده و لذت‌بخش، امتیاز کمتری نسبت به مقالات نگارش شده توسط خبرنگاران انسانی کسب می‌کنند. به هر روی، محتوای تولید شده توسط نرم‌افزار می‌تواند ابزار مفیدی برای خبرگزاری‌ها باشد تا زمان بیشتری را برای کار بر روی داستان‌های پیچیده‌تر و بررسی اسناد و ارقام به خبرنگاران خود اختصاص دهند، به ویژه برای خبرنگاران حوزه کسب‌وکار و اقتصاد.

جمع‌بندی

خبرگزاری‌های موفق آینده، فناورتر، منعطف‌تر و ماهرتر خواهند بود. ایده‌های نوآورانه به خبرگزاری‌ها کمک خواهد کرد تا در محیط روزنامه‌نگاری که ارتباطات آنی به هنجار تبدیل شده است، مرتبط باقی بمانند. به جای تلقی فناوری به عنوان تهدید، تحول دائمی فناوری باید به عنوان فرصتی برای تقویت ارزش‌های اصلی کسب‌وکار صد ساله خبرگزاری‌ها مورد توجه قرار گیرد. ارتباطات سیار سریع‌تر، قابل اعتمادتر و فراگیرتر در زمانی بی‌سابقه، بخش‌های مختلف کسب‌وکار را در سراسر جهان متحول ساخته و آنها را ناگزیر به بازنگری در بنیان مدل‌های کسب‌وکار خود کرده است.

علاوه بر این، روحیه همکاری آزاد و قدرت مشارکت جمعی باید به عنوان ابزارهای نوین و قدرتمند برای سازمان‌های بزرگ رسانه‌ای پذیرفته شود. مقیاس اقتصادی این شرکت‌ها به آنها اجازه می‌دهد استراتژی‌های تازه‌تری را با منابع کمتر پیاده‌سازی کنند. عزم و ایده‌های نو، ارزش اطلاعات را افزایش می‌دهد، هرچند قوانین بنیادین اقتصاد همچنان معتبر و قابل اعتنا هستند. همان‌طور که کارل شاپیرو نتیجه گرفته است، «فناوری‌ها تغییر می‌کنند، اما قوانین اقتصادی نه».

خبرگزاری‌ها در مقایسه با سایر سازمان‌های رسانه‌ای، در موقعیتی ممتاز برای رشد و کسب اهمیت بیشتر از گذشته قرار دارند. اما برای تحقق این هدف، آنها نیازمند آموزش و به‌روزرسانی مهارت‌های خبرنگاران خود، پذیرش انعطاف‌پذیری لازم برای اعمال تغییرات ضروری و ایجاد فرهنگ سازمانی مشارکتی هستند که هدف طرح‌های جدید را به اشتراک گذاشته، همکاری را ترویج داده و منبعی برای ایده‌های نو باشد.

«با افزایش اندازه و پیچیدگی شرکت‌ها، این مشکل فزاینده وجود دارد که آنها نمی‌توانند ببینند چه چیزی ممکن است در فراتر از دیوارهای سازمان رخ دهد. گروه‌ها یا بخش‌های داخلی سازمان می‌توانند از هم فاصله بگیرند و در نتیجه، جزایر خلاقیت و مدیریت شکل بگیرد که از فعالیت‌های یکدیگر بی‌خبرند». این یکی از مخاطره‌آمیزترین مشکلات برای شرکت‌های رسانه‌ای بزرگ و پیچیده، از جمله خبرگزاری‌ها است.

خبرگزاری‌ها همچنین با فشارهای فزاینده ناشی از انفجار اطلاعات، چندوظیفگی و رقابت روبرو هستند. سردبیران و خبرنگاران باید «چندین وظیفه را به طور همزمان به تعادل برسانند». برای بسیاری از خبرگزاری‌ها آشکار است که کارکنان «تا حدی تحت فشار هستند که هر خبرنگاری قادر به ادامه دادن آن نیست و نیازمند ویژگی‌های شخصیتی بسیار خاص است». خبرنگاران، سردبیران و مدیران باید به سرعت تصمیم‌گیری کنند، زیرا تعلل در تصمیم‌گیری می‌تواند به «سقوط در هرج و مرج» منجر شود.