ماسک بیشتر از چیزی است که فقط بخواهد صورت را بپوشاند؛ می‌تواند یک ابزار باشد، یک محافظ و یا حتی مثل فیلم‌های ابرقهرمانی برای حفظ هویت خودشان از آن استفاده کنند و در کل شکل‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. به عنوان مثال در سری انیمیشن The Incredibles، شخصیت‌ها از یک ماسک مشکی استفاده می‌کنند تا نشان دهند یک خانواده هستند حتی با اینکه بیشتر چهره‌شان مشخص است. حتی سوپرمن از عینک استفاده می‌کند که در اینجا چندان به حساب نمی‌آید.
یک ماسک حتی می‌تواند چیزی را بپوشاند که صاحبش نسبت به آن احساس ناامنی دارد که در یک فیلم خوب می‌تواند معانی دیگری به آن بیفزاید. به عنوان مثال می‌توان به فیلم ترسناک Eyes Without A Face اشاره کرد؛ ماسک هم ناتوانی دختر در زندگی کردن و هم روش غیر انسانی پدرش را برای نمایان کردن چهره‌اش نشان می‌دهد. بعضی از ماسکها بخاطر طراحی عالی‌شان ماندگار شده‌اند که به عنوان یک عامل احساسی و نمادین در فیلم‌ها عمل می‌کنند و تاثیر زیادی بر فرهنگ عامه دارند و توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در بین مردم داشته باشند. در ادامه ۱۰ ماسک ماندگار در فیلم‌های سینمایی را معرفی می‌کنیم.
۱۰- ماسک‌های Mission: Impossible | مجموعه فیلم‌های Mission: Impossible
طرفداران جوانتر شاید ندانند که سریال Mission: Impossible در دهه شصت میلادی پخش شد و در دهه هشتاد نیز ریبوت شد. اما در فیلم Mission: Impossible سال ۱۹۹۶ و به کارگردانی برایان دی پالما بود که برای اولین بار از این ماسکها استفاده شد. شخصیت تام کروز، ایتن هانت، با گذاشتن ماسک‌هایی که کاملا شبیه چهره‌ی دیگران بود، مخاطبان را گول می‌زدند و به وسیله‌ی آن اطلاعاتی را بدست می‌آوردند و یا ماموریتی را پیش می‌بردند.
استفاده از این ماسکها باعث می‌شد تا فرد کاملا شبیه فرد دیگری شود و این قابلیت آن باعث می‌شود تا یک ابزار جاسوسی کاربردی باشد و حداقل تا به الان در تمام فیلم‌های Mission: Impossible استفاده شود. قسمت هشتم این مجموعه نیز در راه می‌باشد و با گذشت زمان کیفیت آنها بهتر شده است. داستان‌سرایی مطمئن این مجموعه نیز باعث شده تا استفاده از این ماسکها همچنان جذاب بماند.
۹- ماسک لوکی | فیلم The Mask 1994
فیلم The Mask یکی از بامزه‌ترین فیلم‌های جیم کری است و ماسکش در این فیلم نقش کلیدی‌ای دارد. خدای اساطیر نورس، لوکی، به نظر برای مجازات در این ماسک زندانی شده و به هرکس که این ماسک را به چهره بزند قدرت‌های احمقانه‌ای می‌دهد. استنلی ایپکیس (با بازی جیم کری) تحویل‌دار بانک بی‌اعتماد نفسی است که پس از اینکه ماشینش روی پل خراب می‌شود و ماسک را زیر آب پیدا می‌کند، زندگی‌اش دستخوش تغییر می‌شود.
استنلی با زدن ماسک لباس‌های خنده‌دار می‌پوشد، زبان‌بازی می‌کند و تبدیل به یک سارق بانک حرفه‌ای می‌شود و موارد دیگر. می‌تواند از سقف بپرد و با صورت به زمین بخورد بدون آنکه آسیبی ببیند. ماسک این قدرت را به دیگران نیز می‌دهد، حتی سگ استنلی و این اشاره به داروهایی است که باعث می‌شود مردم فکر کنند قدرت ماورایی دارند. با اینحال این ماسک مسخره و خطرناک این پیام را منتقل می‌کند که شاید بهتر است فقط خودتان باشید.
۸- ماسک صورت‌چرمی | فیلم ۱۹۹۴ The Texas Chainsaw Massacre
صورت‌چرمی شاید اولین آنتاگونیست فیلم‌های ترسناک آمریکایی باشد که چهره‌اش با ماسک پنهان شده و شمایل غیر انسانی به آن داده اما درواقع فانی است، در عین حال نیز شاید از یک زامبی یا خون‌آشام ترسناک‌تر بنظر برسد و این معما که چه کسی پشت این ماسک قرار دارد همیشه مورد بحث بوده است.
فیلم اصلی The Texas Chainsaw Massacre اسلشری است که وقت مخاطب را هدر نمی‌دهد و هیجانی را که انتظار دارد ارائه می‌دهد. پشت این ماسک دیوانه‌ی بی‌روحی وجود دارد که اره برقی و بریدن صورت مردم را دوست دارد. طراحی ماسک این قاتل سریالی روی آنتاگونیستهای اسلشرهای محبوب در دهه‌های آینده تاثیر گذاشت، مثل ماسک مایکل مایرز در فیلم Halloween و ماسک جیسون در فیلم Friday The 13th.
۷- ماسک مرد عنکبوتی | تمام فیلم‌های مرد عنکبوتی
قدرت زیاد، یک لباس خوب می‌خواهد و حداقل درباره مرد عنکبوتی این مورد صدق می‌کند. می‌خواهد توبی مگوآیر، اندرو گارفیلد، تام هالند یا هر نسخه‌ی دیگری از مرد عنکبونی باشد، ماسک قرمز قدیمی با تارهای مشکی همیشه زیبا بنظر می‌رسد. با توجه به اینکه شاهد نسخه‌های مختلفی از این شخصیت در دهه‌های گذشته بودیم، بدون شک این شخصیت تاثیر زیادی بر فرهنگ عامه داشته است.
پیتر پارکر، مایلز مورالز یا هرکس دیگر، بار مسئولیت زیادی را روی دوشش دارد، با اینحال این شخصیت‌ها بازیگوشی‌ای دارند که رنگ ماسک‌شان نیز به این مسئله کمک می‌کند. چشمان بزرگ این ماسک به نوعی حس شگفتی مرد عنکبوتی را هنگام کشف قدرت‌هایش نشان می‌دهد. این ماسک یکی از شناخته‌شده‌ترین ماسک‌های ابرقهرمانی است که تابحال دیده‌ایم.
۶- محافظ دهان هانیبال لکتر | فیلم ۱۹۹۴ The Silence of the Lambs
فیلم The Silence of the Lambs یکی از بهترین فیلم‌های آنتونی هاپکینز است و بازی خونسرد و دیدنی او در نقش هانیبال لکتر بی‌نظیر است. هانیبال لکتر در این فیلم ماسک‌های مختلفی را به چهره می‌زند اما فقط یکی از آن ها بیشتر به شخصیت او می‌آید. وقتی این زندانی با سناتوری که دخترش مفقود شده ملاقات می‌کند، می‌چرخد و محافظ صورت او با تسمه‌هایش نمایان می‌شوند و یکی از ماندگارترین صحنه‌ی فیلم را خلق می‌کند.
ماسک به طرز خوبی شخصیت را توصیف می‌کند، شکلی که دندان‌های او بنظر پشت میله‌های زندان است و به این برمی‌گردد که چرا او را هانیبال (آدمخوار) صدا می‌کنند و اما صحبت‌های او نشان می‌دهد که کلام خطرناکی نیز دارد. قسمت بالایی محافظ در معرض دید قرار دارد تا نگاه وحشتناکش، ترس را در دل بیننده بیندازد. این محافظ دهان تنها برای مدت کوتاهی نشان داده می‌شود اما با اینحال بسیار ماندگار شد.
۵- ماسک جوهری رورشاک | فیلم Watchmen 2009
نقدهای زیادی درباره فیلم Watchmen به کارگردانی زک اسنایدر وجود دارد، اما یکی از نکات مثبت آن ماسک جوهری رورشاک است. این شکل مرموز و تغییر‌شکل‌دهنده ماسک از رمان‌های گرافیکی به نویسندگی آلن مور و دیو گیبون برداشت شده است و رورشاک دقیقا شبیه کسانی است که مشکلات روانی عمیقی دارند. او از تجربه‌اش به عنوان یک ابرقهرمان خسته شده و دوران ابرقهرمانی خود را با شادی طی نمی‌کند.
او به داشتن ذهنیت تلخ، صدای خشن و یکنواختش و سبک صحبت و نوشتن دو جمله‌ایش شناخته می‌شود. ماسکش همراه با سایه‌هایی است که او را در بر گرفته‌اند. تصویرسازی اسنایدر از رورشاک بیش از حد قهرمانانه است و ماهیت اصلی شخصیت را منتقل نمی‌کند که البته این تقصیر طراحی لباس این شخصیت نیست. این ماسک به قدری خوب و جذاب است که جزو یکی از برترین ماسکها در سینما است.
۴- ماسک بتمن | تمام فیلم‌های بتمن
در سی و پنج سال گذشته نسخه‌های زیادی را از شوالیه‌ی شنل‌پوش شاهد بودیم و سخت است کسی نتواند ماسک او را تشخیص دهد. ماسکی تمام مشکی با گوش‌های نوک‌تیز که محیط اطراف دهان آن آزاد است و با رنگ لباس مطابقت دارد. ماسکی که فردی تلخ و متفکر را نشان می‌دهد که هوشیاری را بسیار جدی می‌گیرد. با توجه به توانایی‌های بتمن در استتار، این ماسک حضور او در تاریکی را مهیب‌تر می‌کند.
فیلم Batman Begins به کارگردانی کریستوفر نولان به بهترین شکل پیشینه‌ی بتمن را به تصویر می‌کشد. ترس بروس وین از خفاش‌ها ارتباط نزدیکی با مرگ والدینش دارد و می‌فهمیم که این ماسک چقدر در رشد شخصیت او مهم است. برای غلبه بر ترس‌ها باید آن ها را به آغوش گرفت و او خفاش را به عنوان نماد شخصیتش برمی‌گزیند و ماسکش برای احساسات او ضروری است.
۳- ماسک مهمانان | فیلم Eyes Wide Shut 1999
فیلم Eyes Wide Shut یکی از بهترین فیلم‌هایی است که پس از مرگ کارگردانش پخش شده است. یک مرد متاهل در به سفری به نیویورک می‌رود و در اواسط فیلم وارد یک مهمانی مخفی با ماسک‌های تزئین شده می‌شود. بخش زیادی از فیلم Eyes Wide Shut در این مکان رخ نمی‌دهد اما همچنان بیشتر از بخش‌های دیگر به چشم می‌آید.
این ماسکها نشان‌دهنده‌ی فاسدترین، غیر اخلاقی‌ترین و منحرف‌ترین اعضای سطح بالای جامعه هستند. افرادی که پول، قدرت و روابط زیادی دارند و مورد توجه آنها قرار گرفتن می‌تواند مثل یک کابوس باشد. شخصیت تام کروز این را تجربه می‌کند و نیمه‌ی دوم فیلم بسیار جذاب می‌شود.
۲- ماسک V | فیلم V For Vendetta 2006
فیلم V For Vendetta براساس رمان گرافیکی‌ای نوشته‌ی آلن مور با همین نام است و توانست به موفقیت تجاری دست پیدا کند. این ماسک توسط دیوید لوید طراحی شده و برداشتی از شخصیت قرن هفدهمی، گای فاکس است. شخصیت V اعتراضات فاکس را ستایش می‌کند و سبیل و لبخند ماسک به او اعتماد به نفس می‌دهد.
شخصیت V نماد انقلاب علیه دیکتاتوری فاشیستی و توانایی قیام علیه ظالم است. بعضی از مردم از این فیلم تاثیر گرفتند و از این ماسک در اعتراضات خود استفاده می‌کنند. این ماسک همچنین زخم‌های عمیق شخصیت V را می‌پوشاند و گذشته‌ی سخت و غم‌انگیز این شخصیت را نشان می‌دهد و کمک می‌کند تا بیشتر با او همدردی کنیم. ماسک‌های کمی همچون ماسک گای فاکس توانسته‌اند چنین تاثیری بر مردم بصورت فرهنگی بگذارند.
۱- کلاهخود دارت ویدر | مجموعه فیلم جنگ ستارگان
دارت ویدر یکی از بهترین شرورهای دنیای سینما است. شمایل او به عنوان یک شرور بسیار حماسی است و هیچ بخشی از بدن او پیدا نیست و نمی‌توان به آن نفوذ کرد. کلاهخود او باعث ایجاد صدای تنفس ترسناکش می‌شود و احتمالا از صدایش که توسط جیمز ارل جونز صداپیشگی شده، ترسناک‌تر است.
کدام شخصیت آنقدر سرشناس است که حتی با شنیدن صدای تنفسش می‌توان او را شناخت؟ حتی کسانی که جنگ ستارگان را تماشا نکرده‌اند این صدا را می‌شناسند که توسط کلاهخود او این ویژگی ایجاد شده است. پوششی بهتر و خاطره‌انگیزتر برای پوشاندن چهره‌ی این آنتاگونیست نمی‌توان متصور شد و صحنه‌ی برداشتن این کلاهخود در فیلم Return Of The Jedi را می‌توان برای این شخصیت بسیار مهم شمرد. ماسک دارت ویدر از بدو وجودش جزو یکی پرطرفدارترین‌ها بوده و همچنان پرطرفدار است و می‌توان آن را یکی از ماندگارترین ماسک‌های دنیای سینما به شمار آورد.
منبع: Collider